Από την κ. Σοφία Κούνουπα, γενική διευθύντρια της Noufio
Ο ρόλος του φαρμακείου και του φαρμακοποιού στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι θύμα των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων. Από τη μία οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης που είναι κοινές στους περισσότερους κλάδους με βασικό κοινό σημείο τη μείωση της αγοραστικής δύναμης του κοινού και από την άλλη από την άλλη καινούριες έννοιες όπως: e-dapy, rebate, διεύρυνση ωραρίου, νέα κανάλια διανομής και απελευθέρωση τιμών στα Μ.Y.ΣΥ.ΦΑ, καθυστερημένες πληρωμές ΕΟΠΥΥ, μείωση στις τιμές των φαρμάκων κ.α. προβληματίζουν τον φαρμακοποιό στην Ελλάδα, ο οποίος καλείται πλέον να είναι λογιστής, να κατέχει νομικές γνώσεις, γνώσεις marketing, να μηχανοργανώνει μέχρι και να φροντίζει για την ασφάλεια της επιχείρησης. Παράλληλα οι διάφορες «αμαρτίες» του κλάδου της υγείας που συνέβαλαν στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, βάλλουν περισσότερο το επάγγελμα και η επιστημονική του γνώση ως επαγγελματία υγείας έχει παραμεριστεί και ο ρόλος του περιοριστεί σε εκείνον του «εκτελεστή συνταγών».
Ωστόσο ο νέος άμεσος ανταγωνιστής είναι τα πιθανά νέα κανάλια διανομής (s/m), που βασίζονται αποκλειστικά στην εμπορική πολιτική και τη διαχείριση του πελάτη και όχι, στην επιστημονικότητα, την οποία μόνο ο φαρμακοποιός κατέχει.
Συνεπώς το συνολικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του κλάδου των φαρμακοποιών και το δυνατότερο όπλο στη φαρέτρα τους είναι η επιστημονική γνώση και υπόσταση, τα οποία άλλωστε φαίνονται και από την επίσημη περιγραφή του επαγγέλματος που, σύμφωνα με το Άρθρο 45 της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ, αναφέρει ότι οι κάτοχοι πανεπιστημιακού τίτλου εκπαίδευσης στον τομέα της φαρμακευτικής, που πληροί τους όρους του άρθρου 45, έχουν το δικαίωμα ανάληψης και άσκησης, με την επιφύλαξη, ενδεχομένως, της απαίτησης συμπληρωματικής επαγγελματικής πείρας, τουλάχιστον των ακόλουθων δραστηριοτήτων:
- καθορισμού της φαρμακευτικής μορφής των φαρμάκων,
- παρασκευής και ελέγχου των φαρμάκων,
- ελέγχου των φαρμάκων σε εργαστήριο ελέγχου φαρμάκων,
- αποθήκευσης, διατήρησης και διανομής των φαρμάκων στο στάδιο της χονδρικής πώλησης,
- προετοιμασίας, ελέγχου, αποθήκευσης και διανομής των φαρμάκων στα φαρμακεία / στα νοσοκομεία,
- παροχής πληροφοριών και συμβουλών σχετικά με τα φάρμακα.
Ιδιαιτέρως η τελευταία πρόταση του άρθρου που αναφέρεται στην παροχή πληροφοριών και συμβουλών σχετικά με τα φάρμακα, αφορά σε μία διακριτή υπηρεσία όπου μόνο ο φαρμακοποιός μπορεί να παρέχει στη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και περίθαλψης, τη φαρμακευτική φροντίδα. Η φαρμακευτική φροντίδα ορίστηκε από τους Linda Strand και Charles Hepler, το 1990 ως η υπηρεσία που εστιάζει στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των φαρμακευτικών αναγκών του ασθενή, χρησιμοποιώντας τη φαρμακοθεραπεία για να το πετύχει.
Άρα σύμφωνα με τον ορισμό της φαρμακευτικής φροντίδας, ο φαρμακοποιός είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος επιστήμονας τόσο για τη διαχείριση της φαρμακοθεραπείας του ασθενούς όσο και για τη συμμόρφωσή του με αυτή. Η διαχείριση της φαρμακοθεραπείας έχει υπ’ ευθύνη της στη διεργασία χρήσης των φαρμάκων την αναγνώριση, πρόληψη και επίλυση των φαρμακοθεραπευτικών προβλημάτων.
Τα φαρμακοθεραπευτικά προβλήματα αφορούν στην αναγκαιότητα της φαρμακευτικής αγωγής (προβλήματα υγείας για τα οποία δεν λαμβάνεται αγωγή για να αντιμετωπιστούν ή λήψη περιττών φαρμάκων) όσο και στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της αγωγής. Στον τομέα της συμμόρφωσης του ασθενούς με την αγωγή, ο φαρμακοποιός είναι υπεύθυνος στο να κατευθύνει με τις κατάλληλες συστάσεις τον ασθενή σχετικά με τη λήψη φαρμάκου, ή / και την εκτέλεση αλλαγών στον τρόπο ζωής.
Η φαρμακευτική φροντίδα, είναι μία υπηρεσία η οποία σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αμερική και την Αυστραλία είναι θεσμοθετημένη και ο φαρμακοποιός αμείβεται για την παροχή της, καθώς αποδεδειγμένα προσφέρει πολλαπλά οφέλη.
Σε κοινωνικό επίπεδο και σε ό,τι αφορά τον ασθενή, βοηθά στην εξοικονόμηση πόρων, καθώς μέσω της παροχής φαρμακευτικής φροντίδας προκύπτουν λιγότερες νοσηλείες, όπως και επισκέψεις στον ιατρό, μικρότερη απουσία από την εργασία λόγω ασθένειας και λιγότερη συνταγογράφηση φαρμάκων καθώς γίνεται έγκαιρη διάγνωση συμπτωμάτων και διάγνωση ανεπιθύμητων συμβάντων ή/και αλληλεπιδράσεων με αποτέλεσμα τη συνολική βελτίωση ποιότητας ζωής.
Σε οικονομικό επίπεδο τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η μη συμμόρφωση εκτιμάται ότι κοστίζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση 1,25 δισ. € ετησίως ενώ στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι κοστίζει περίπου 177 δισ. $ ετησίως στο σύνολο των άμεσων και έμμεσων δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη, ενώ είναι χαρακτηριστικά τα οικονομικά αποτελέσματα στις χώρες που έχουν θεσμοθετήσει υπηρεσίες φαρμακευτικής φροντίδας και τεχνολογικά προηγμένα συστήματα για την παροχή τους μέσω των φαρμακείων. Συγκεκριμένα στη Σουηδία μειώθηκε ο μέσος όρος φαρμάκων που χρησιμοποιούν οι ασθενείς από 12,4 στα 10,7, ενώ το κόστος φαρμακευτικής αγωγής μειώθηκε κατά € 160 ανά ασθενή ανά έτος. Στη Δανία, οι συστηματικές αναθεωρήσεις φαρμάκων για τους ασθενείς έχουν ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση € 50 εκατ. /έτος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για κάθε 1₤ που δαπανάται ανά MUR, εξοικονομεί 8₤ και στην Πορτογαλία το 2015 οι παρεμβάσεις του Φαρμακοποιού, ωφέλησαν το κράτος κατά €879.6 εκατ.
Στην Ελλάδα που πολλά από τα μνημονιακά μέτρα έχουν ληφθεί εξ ονόματος της μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης, τα παραπάνω αποτελέσματα φαίνονται ιδανικά μέσω της παροχής μίας συστηματικής και θεσμοθετημένης υπηρεσίας φαρμακευτικής φροντίδας από τα φαρμακεία. Πόσο μάλλον όταν το φαρμακείο αναγνωρίζεται από τους ασθενείς ως χώρος παροχής υπηρεσιών υγείας, γεγονός που φαίνεται να αναγνωρίζεται και από τους πολίτες-ασθενείς καθώς σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ σε σχέση με τα φαρμακεία στην Ελλάδα προέκυψαν τα εξής:
• Οκτώ στους δέκα πολίτες συμβουλεύονται το φαρμακοποιό για την αντιμετώπιση ενός ήπιου προβλήματος υγείας.
• Το 83% δηλώνουν πρόθυμοι να δώσουν ιατρικό ιστορικό στον φαρμακοποιό εάν τους ζητηθεί.
• Το 73% δηλώνει ότι δεν θα επέλεγε ένα φάρμακο για το οποίο δεν απαιτείται ιατρική συνταγή, χωρίς πρώτα να ακούσει τη συμβουλή του φαρμακοποιού.
• Ένας στους δύο φαρμακοποιούς δηλώνει ότι η παροχή υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας απορροφά μία ώρα από την εργασία του σε ημερήσια βάση ενώ για έναν στους τρεις ο αντίστοιχος χρόνος είναι οι δύο ώρες.
• Πιο συχνά δίνουν συμβουλές υγείας, μετρούν την πίεση και κάνουν εμβολιασμούς και σπανιότερα πραγματοποιούν έλεγχο βάρους και τεστ σακχάρου
• Το 43%των πολιτών προέβη σε κάποια μορφή «αυτοφροντίδας» τον τελευταίο χρόνο, κυρίως επειδή ήταν πιο γρήγορο αλλά και πιο φθηνό από το να επισκεφθεί γιατρό.
• Για το 42% των πολιτών κύρια πηγή ενημέρωσης για υπεύθυνη χρήση των ΜΗΣΥΦΑ είναι οι συμβουλές του φαρμακοποιού, το 21% ρωτά πρώτα τον οικογενειακό γιατρό και το 18% διαβάζει τις οδηγίες χρήσης στη συσκευασία.
Παρόλα αυτά, ο ρόλος του φαρμακοποιού ως βασικού παράγοντα στη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αμφισβητείται συνεχώς, με χαρακτηριστικότερα πρόσφατα παραδείγματα, τόσο την απουσία του φαρμακοποιού από την πρόσφατη ανακοίνωση για τη θεσμοθέτηση του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας, όσο και την καταγγελία του ιατρικού συλλόγου προς τον αντιπρόεδρο του ΕΟΠΥΥ σχετικά με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση βάσει δραστικής ουσίας.
Εντούτοις, με τόσα αποδεδειγμένα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η υπηρεσία της φαρμακευτικής φροντίδας είναι καιρός να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος του φαρμακοποιού και να αναγνωριστεί η αξία του, δίνοντας του περισσότερες αρμοδιότητες και ευκαιρίες. Είναι καιρός επίσης, όλοι οι κλάδοι που συνιστούν τη πρωτοβάθμια φροντίδας υγείας να συνεργαστούν για ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Σε αυτή την κατεύθυνση και ιδίως σε ότι αφορά τη συμμόρφωση των ασθενών και τη διαχείριση της φαρμακοθεραπείας, η Noufio, το 2017, ανέπτυξε ένα νέο εργαλείο, το Take Care. Πρόκειται για μία ψηφιακή πλατφόρμα και mobile εφαρμογή, για τη διαχείριση της φαρμακοθεραπείας και της συμμόρφωσης του ασθενούς με αυτή. Το Take Care υιοθετήθηκε από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο και προσφέρεται δωρεάν σαν υπηρεσία από τα φαρμακεία της Ελλάδας.
Πηγή: www.healthmag.gr
