Τα κριτήρια προτεραιότητας στην ίδρυση φαρμακείων I. Ανάλυση των κριτηρίων του άρθρου 3 Ν. 1963/91 και II. Ζητήματα νομιμότητας των ΚΥΑ 82829/29.10.2015 6915/29.01.2016. 
Από τον δικηγόρο Χρήστο Αρβανίτη

Η ΚΥΑ Γ5(β)/Γ.Π. οικ. 6915/29-01-2016 (ΦΕΚ 138 τ. Β’) τροποποίησε και συμπλήρωσε την ΚΥΑ Γ5(β)/Γ.Π. οικ. 82829/29-10-2015 (ΦΕΚ 2330 τ. Β’), υπό τον τίτλο «Ρυθμίσεις επαγγέλματος φαρμακοποιού – ίδρυση φαρμακείου»

(βλ. κωδικοποίηση των δύο ΚΥΑ σε ένα ενιαίο κείμενο στο παράρτημα Ι).

(Σημείωση: Στο παρόν σχολιάζεται η κωδικοποιημένη ΚΥΑ μόνον κατά το μέρος που αφορά το ζήτημα της προτεραιότητας στην αδειοδότηση των φαρμακείων. Επισημαίνω ωστόσο ότι και οι δύο Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις είναι ατελείς, αφήνουν κενά και πολλά περιθώρια για παρερμηνείες, ικανές να δημιουργήσουν «παράξενες» καταστάσεις και εταιρικά σχήματα εκμετάλλευσης φαρμακείων και δημιουργούν τελικά περισσότερα προβλήματα από όσα επιλύουν, με συνέπεια να χρήζουν νέων νομοθετικών παρεμβάσεων. Αν σε σύντομο διάστημα δεν τοποθετηθούν οι αρμόδιοι φορείς (Υπουργείο Υγείας με διευκρινιστική εγκύκλιο – οι φορείς του Κλάδου των φαρμακοποιών με απόψεις) ως προς τα προβλήματα που δημιουργεί η ΚΥΑ και την ερμηνεία των διατάξεών της, θα είναι χρήσιμη πιστεύω, προς ενημέρωση των ενδιαφερομένων, μια συνολική ερμηνευτική προσέγγιση που θα επιχειρήσω στο μέλλον).

Ι. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ

Α. ΕΠΙ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

Το άρθρο 2 της ΚΥΑ 6915/29-01-2016 ορίζει τα εξής:

«Άρθρο 2

Στο τέλος του άρθρου 2 της Κ.Υ.Α. αριθ. Γ5(β)/ Γ.Π.οικ.82829/15 (ΦΕΚ 2330 Β΄) «Ρυθμίσεις επαγγέλματος φαρμακοποιού − Ίδρυση φαρμακείου», προστίθεται παράγραφος 7 ως ακολούθως:

«7. Η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ 138 Α΄) καταργείται. Οι αιτήσεις για απόκτηση άδειας ίδρυσης φαρμακείου υποβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30, παράγραφος 1 του Ν. 4272/2014 (ΦΕΚ 145 Α΄) και κρίνονται συνολικά ως εξής:

α) Εάν συντρέχουν αιτήσεις φαρμακοποιών ή/και ιδιωτών μη φαρμακοποιών με αιτήσεις συνεταιρισμών φαρμακοποιών μελών της ΟΣΦΕ, προτιμώνται οι φαρμακοποιοί ή/και οι ιδιώτες μη φαρμακοποιοί που αξιολογούνται με τα αυτά κριτήρια κατά το επόμενο β΄ εδάφιο και έπονται οι συνεταιρισμοί.

β) Εάν συντρέχουν αιτήσεις φαρμακοποιών και ιδιωτών−μη φαρμακοποιών, η μεταξύ τους σειρά προτίμησης προκύπτει σύμφωνα με τα κριτήρια της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991, τα οποία εφαρμόζονται μεταξύ των αιτούντων φαρμακοποιών και των δηλωθέντων από τους ιδιώτες ως υπεύθυνων για τη λειτουργία του φαρμακείου, φαρμακοποιών (ΦΕΚ Α΄ 138).

γ) Εάν συντρέχουν αιτήσεις περισσότερων του ενός φαρμακοποιών, ως προς τη μεταξύ τους σειρά προτίμησης εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ Α΄ 138).

δ) Εάν συντρέχουν αιτήσεις περισσότερων ιδιωτών, μη φαρμακοποιών, η μεταξύ τους σειρά καθορίζεται ανάλογα με τη σειρά προτίμησης των δηλωθέντων από αυτούς υπεύθυνων για τη λειτουργία του φαρμακείου φαρμακοποιών, για τους οποίους εφαρμόζονται επίσης οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ Α΄ 138)».

Η διάταξη αυτή επιλύει και δίδει απαντήσεις στα εξής θέματα:

α. Ποιοι προτιμώνται κατά σειρά στη χορήγηση αδειών ίδρυσης φαρμακείων όταν συντρέχουν:

– αιτήσεις φαρμακοποιών ή/και ιδιωτών από τη μία πλευρά και

– αιτήσεις συνεταιρισμών μελών της ΟΣΦΕ από την άλλη.

Απάντηση: Προτιμώνται οι φαρμακοποιοί ή/και οι ιδιώτες έναντι των Συνεταιρισμών. Επομένως οι Συνεταιρισμοί λαμβάνουν άδεια ίδρυσης φαρμακείων όταν είναι μοναδικοί και δεν υπάρχουν άλλοι αιτούντες είτε φαρμακοποιοί είτε ιδιώτες. (Σημείωση: Ουσιώδης η διαφοροποίηση σε σχέση με την αρχική διατύπωση της ΚΥΑ 82829 που έθετε όλους ανεξαιρέτως τους αιτούντες, ελλείψει ειδικής διαβάθμισης, στην ίδια βάση εκκίνησης).

β. Ποιοι προτιμώνται κατά σειρά όταν συντρέχουν αιτήσεις φαρμακοποιών από τη μια και ιδιωτών από την άλλη πλευρά:

Απάντηση: Η μεταξύ τους σειρά προτίμησης, ξεκινώντας για λόγους ισότητας από την ίδια αφετηρία, προκύπτει από τα κριτήρια της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/91, τα οποία εφαρμόζονται μεταξύ των αιτούντων φαρμακοποιών αφενός και των δηλωθέντων από τους ιδιώτες ως υπευθύνων για τη λειτουργία του φαρμακείου φαρμακοποιών αφετέρου.

Παράδειγμα: Ο φαρμακοποιός Α αιτείται άδεια ιδρύσεως φαρμακείου σε συγκεκριμένη περιοχή. Στην ίδια περιοχή αιτείται άδεια και ο ιδιώτης Β. Ο ιδιώτης Β προσλαμβάνει συνεταίρο – υπεύθυνο φαρμακοποιό στην υπό σύσταση μεταξύ τους ΕΠΕ τον φαρμακοποιό Γ.

Η προτεραιότητα στη λήψη της άδειας θα κριθεί μεταξύ του φαρμακοποιού Α και του φαρμακοποιού Γ (υπολογιζομένου του Γ για λογαριασμό του ιδιώτη Β) με βάση τα κριτήρια του άρθρου 3 παρ. 2 του Ν. 1963/91.

γ. Ποιοι προτιμώνται κατά σειρά όταν συντρέχουν αιτήσεις μόνον φαρμακοποιών:

Απάντηση: Για τη μεταξύ τους σειρά προτίμησης εφαρμόζονται τα κριτήρια του άρθρου 3 παρ. 2 του Ν. 1963/91.

δ. Ποιοι προτιμώνται κατά σειρά όταν συντρέχουν αιτήσεις μόνον ιδιωτών:

Απάντηση: Για τη μεταξύ τους σειρά προτίμησης εφαρμόζονται τα κριτήρια του άρθρου 3 παρ. 2 του Ν. 1963/91, με βάση τα αντίστοιχα προσόντα των συνεταίρων τους – υπεύθυνων φαρμακοποιών.

Με βάση τα παραπάνω, παρατηρώ κατ’ αρχήν τα εξής:

Η τοποθέτηση των φαρμακοποιών και των ιδιωτών που αιτούνται αδειοδότηση στην ίδια αφετηρία είναι ορθή και σύμφωνη με την αρχή της ισότητας.
Η μεταξύ των φαρμακοποιών και ιδιωτών σειρά προτεραιότητας, πολύ εύστοχα και αντικειμενικά κρίνεται από τα προσόντα των αιτούντων φαρμακοποιών για λογαριασμό τους και τα προσόντα των φαρμακοποιών – συνεταίρων για λογαριασμό του ιδιώτη, που αναλαμβάνουν και την υπευθυνότητα του φαρμακείου.
Η αδειοδότηση των Συνεταιρισμών μελών της ΟΣΦΕ, αν και προβλέπεται πλέον μόνον στην περίπτωση που δεν υπάρχουν άλλοι αιτούντες είτε φαρμακοποιοί είτε ιδιώτες, δεν θεραπεύει ούτε αποβάλλει τον αντισυνταγματικό της χαρακτήρα, στο μέτρο που η αδειοδότηση αυτή γίνεται κατ’ αποκλεισμό (έννοια αντίθετη προς την αρχή της ισότητας που θεσπίζει το άρθρο 4 του Συντάγματος) των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών, που είναι ομοειδείς με τους Συνεταιρισμούς εμπορικές επιχειρήσεις χονδρικής πώλησης φαρμάκων.

Ολοκληρώνοντας με τις επισημάνσεις αυτές, απομένει η ανάλυση των κριτηρίων προτεραιότητας που θεσπίζει το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν. 1963/91, στο οποίο ευθέως παραπέμπει η σχολιαζόμενη ΚΥΑ. Τούτο το θεωρώ χρήσιμο και αναγκαίο καθώς, από την περιρρέουσα αντίληψη, επιχειρηματολογία και επαφές μου με διάφορες Περιφέρειες της χώρας, διαπίστωσα διιστάμενες απόψεις και πρακτικές ως προς την έννοια και εφαρμογή των εν λόγω κριτηρίων, που μπορεί να οδηγήσουν σε δικαστικές διενέξεις και συνακόλουθα στον εκτροχιασμό, χρονικό και ουσιαστικό, της όλης διαδικασίας αδειοδότησης των φαρμακείων της παρούσας πρώτης περιόδου του έτους 2016 στις Περιφέρειες, οι αποφάσεις των οποίων θα προσβληθούν δικαστικά.

Β. ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ (Άρθρο 3 Ν. 1963/91)

Το άρθρο 3 του Ν. 1963/91 όριζε τα εξής:

«1. Οι άδειες ιδρύσεως του φαρμακείου χορηγούνται βάσει της ημερομηνίας επιδόσεων της αιτήσεως στην αρμόδια αρχή. (ήδη καταργήθηκε)

Μεταξύ φαρμακοποιών, που επέδωσαν αίτηση για συγκεκριμένο «δήμο ή κοινότητα ή δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα, των δήμων και κοινοτήτων που συστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α’)» την ίδια ημέρα, προτιμάται κατά την εξής σειρά:

α) Εκείνος που δεν έχει άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου σε άλλο «δήμο ή κοινότητα ή δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα των δήμων και κοινοτήτων που συστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α’)».

β) Εκείνος που έχει αρχαιότερη άδεια εξασκήσεως του φαρμακευτικού επαγγέλματος κατά την έννοια των διατάξεων του σχετικού νόμου και ο οποίος δεν έχει λάβει προηγουμένως άλλη άδεια ιδρύσεως φαρμακείου.

γ) Εκείνος που προηγείται στη λήψη του πτυχίου της φαρμακευτικής σχολής του πανεπιστημίου και, σε περίπτωση συγχρόνου λήψεως του πτυχίου, εκείνος που έχει μεγαλύτερο βαθμό.

δ) Ο πολύτεκνος ή το τέκνο πολύτεκνης οικογένειας.»

Επί των άνω ρυθμίσεων, είναι λεκτέα τα εξής:

Με την παρ. 7 (α’ εδάφιο) της κωδικοποιημένης ΚΥΑ ορίσθηκε ότι:

«Η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ 138 Α’) καταργείται. Οι αιτήσεις για απόκτηση άδειας ίδρυσης φαρμακείου υποβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30, παράγραφος 1 του Ν. 4272/2014 (ΦΕΚ 145 Α’) και κρίνονται συνολικά ως εξής:»

Μένοντας λίγο εδώ, παρατηρώ τα εξής:

α. Η παρ. 1 του άρθρου 1963/91 που όριζε ότι οι άδειες ιδρύσεως του φαρμακείου χορηγούνται βάσει της ημερομηνίας επιδόσεων της αιτήσεως στην αρμόδια αρχή, ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ.

Επομένως, οι αιτήσεις που υποβάλλονται το πρώτο 15ήμερο του μηνός Φεβρουαρίου και το πρώτο 15ήμερο του μηνός Ιουλίου κάθε έτους, σύμφωνα με το άρθρο 30 παρ. 1 του Ν. 4272/2014, κρίνονται ενιαία και συνολικά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία κατάθεσής τους εντός των άνω χρονικών ορίων (του δεκαπενθημέρου δηλαδή).

β. Εκ παραδρομής ωστόσο δεν τροποποιήθηκε, μαζί με την παρ. 1 και το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου 3 που ορίζει ότι «Μεταξύ φαρμακοποιών, που επέδωσαν αίτηση για συγκεκριμένο «δήμο ή κοινότητα ή δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα, των δήμων και κοινοτήτων που συστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α’)» την ίδια ημέρα, προτιμάται κατά την εξής σειρά:»

Η τροποποίηση έπρεπε να περιλαμβάνει μνεία για την αλλαγή του Καποδιστριακού Νόμου από τον ήδη ισχύοντα Καλλικρατικό Νόμο, την ισχύουσα δυνατότητα αδειοδότησης των ιδιωτών και των Συνεταιρισμών μελών της ΟΣΦΕ και την παράλειψη της φράσης «την ίδια ημέρα», δοθέντος ότι καταργήθηκε η παρ. 1 του άρθρου 3 που βάσιζε την προτεραιότητα στην ημερομηνία επίδοσης της αίτησης. Μία επικαιροποιημένη τροποποίηση θα είχε την εξής διατύπωση:

«Μεταξύ των φαρμακοποιών, ιδιωτών και Συνεταιρισμών μελών της ΟΣΦΕ που επέδωσαν αίτηση για συγκεκριμένη εδαφική περιοχή, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 36 του Ν. 3918/201 (Σημείωση: που κάνει αναφορά στον Καλλικρατικό νόμο), στο πρώτο 15ήμερο των μηνών Φεβρουαρίου και Ιουλίου κάθε έτους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 30 του Ν. 4272/2014, προτιμάται κατά την εξής σειρά…»

Τα κριτήρια προτεραιότητας που θα αναλύσουμε περαιτέρω ορίζονται λοιπόν στην παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/91 υπό στοιχεία α-δ.

Για λόγους μεθοδολογίας τα επαναφέρω όπου χρειάζεται:

Στοιχείο α: Προτιμάται: «Εκείνος, που δεν έχει άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου σε άλλο «δήμο ή κοινότητα ή δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα, των δήμων και κοινοτήτων που συστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α’)».

Παρατηρήσεις:

Ο βασικός κανόνας: «Προτιμάται εκείνος που δεν έχει άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου»
… «σε άλλο δήμο ή κοινότητα … του Ν. 2539/97».

Η διάταξη αναφέρεται στις παλαιότερα ισχύουσες εδαφικές υποδιαιρέσεις του Καποδιστριακού Νόμου που εκ παραδρομής δεν τροποποιήθηκε μετά την ισχύ του Καλλικρατικού Νόμου, λαμβάνοντας υπόψη την τότε ισχύουσα δυνατότητα ιδρύσεως ενός μόνον φαρμακείου από φαρμακοποιό. Η ορθή ουσιαστικά ανάγνωση της διάταξης έχει πλέον ως εξής:

«Προτιμάται… εκείνος που κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης δεν διατηρεί φαρμακείο σε λειτουργία σε οποιαδήποτε εδαφική περιοχή της χώρας». (Σημείωση: η άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου που βρίσκεται σε προσωρινό κλείσιμο είναι σε ισχύ).

Στην πρώτη αυτή κατηγορία εντάσσονται:

1. Οι φαρμακοποιοί (και οι ιδιώτες πλέον από την περίοδο Ιουλίου 2016 και εφεξής), οι οποίοι ουδέποτε έχουν (ή θα έχουν) λάβει στο παρελθόν άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου.

2. Οι φαρμακοποιοί ή/και ιδιώτες που έχουν (ή θα έχουν) μεν λάβει στο παρελθόν άδεια ιδρύσεως φαρμακείου, αλλά δεν το έθεσαν σε λειτουργία εντός του επόμενου εξαμήνου από τη λήψη της, με συνέπεια την αυτοδίκαιη ανάκλησή της.

- Οι φαρμακοποιοί ή/και ιδιώτες που έχουν (ή θα έχουν) λάβει και άδεια ιδρύσεως και άδεια λειτουργίας φαρμακείου, οι οποίες ωστόσο ανακλήθηκαν λόγω παραίτησης των δικαιούχων από αυτές.

Πρώτη σημείωση: Εάν συντρέχουν όλοι οι παραπάνω υπό στοιχεία i – iii ενδιαφερόμενοι από τη μία πλευρά, με έναν φαρμακοποιό ή/και ιδιώτη που διατηρεί οπουδήποτε στη χώρα φαρμακείο σε λειτουργία, από την άλλη πλευρά, ο τελευταίος δεν προτιμάται υπό οποιαδήποτε εκδοχή.

Έχοντας λοιπόν τους αιτούντες υπό στοιχεία i – iii στην ίδια βάση εκκίνησης, θα εξετάσουμε με παραδείγματα πώς περαιτέρω λειτουργεί ο μηχανισμός της προτεραιότητας.

Πρώτο παράδειγμα:

Οι Α και Β είναι φαρμακοποιοί που ουδέποτε έχουν λάβει άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου.

Ο Α έχει λάβει άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος αναγνωρισμένη στην Ελλάδα το έτος 2009 και πτυχίο το έτος 2008.

Ο Β έχει λάβει άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος αναγνωρισμένη στην Ελλάδα το έτος 2011 και πτυχίο το έτος 2010.

(Σημείωση: Για άδειες εξασκήσεως επαγγέλματος που έχουν ληφθεί στο εξωτερικό, λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία αναγνώρισής τους στην Ελλάδα).

Ποιος προτιμάται εξ αυτών;

Προτιμάται ο Α, κατ’ εφαρμογή του στοιχείου β της παρ. 2 του άρθρου 3 Ν. 1963/91, διότι έχει προγενέστερη του Β άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος και ταυτόχρονα δεν έχει λάβει προηγουμένως άλλη άδεια ιδρύσεως φαρμακείου. (Σημείωση: συντρέχουν σωρευτικά και οι δύο προϋποθέσεις για την εφαρμογή της διάταξης).

Δεύτερο παράδειγμα:

Ο φαρμακοποιός Α έχει άδεια εξασκήσεως του 2012 και πτυχίο του 2011, ενώ ουδέποτε έχει λάβει άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου.

Ο φαρμακοποιός Β έχει άδεια εξασκήσεως του έτους 2005 και πτυχίο του 2004 και έχει προηγουμένως λάβει άδεια ιδρύσεως ή/και λειτουργίας φαρμακείου, οι οποίες ωστόσο ανακλήθηκαν το έτος 2010. Κατά το χρόνο επομένως υποβολής της αίτησης δεν διατηρεί φαρμακείο σε λειτουργία.

Ποιος προτιμάται εξ αυτών; (η περίπτωση απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη)

Ας το δούμε διεξοδικά:

- Η διάταξη του στοιχείου α της παρ. 2 του άρθρου 3 είναι ανεφάρμοστη, διότι δεν προσφέρει τη λύση. Τούτο διότι και ο Α και ο Β ξεκινούν από την ίδια βάση: ουδείς εξ αυτών διατηρεί φαρμακείο σε λειτουργία. Είναι αναγκαία συνεπώς η προσφυγή στο επόμενο κριτήριο υπό στοιχείο β, το οποίο ορίζει: «Εκείνος, που έχει αρχαιότερη άδεια εξασκήσεως του φαρμακευτικού επαγγέλματος κατά την έννοια των διατάξεων του σχετικού νόμου και ο οποίος δεν έχει λάβει προηγουμένως άλλη άδεια ιδρύσεως φαρμακείου».

Τούτο είναι επίσης ανεφάρμοστο για τους εξής λόγους:

- Δεν αφορά τον Α, διότι αυτός, ούτε αρχαιότερη άδεια εξασκήσεως κατέχει, ούτε έχει λάβει στο παρελθόν άλλη άδεια ιδρύσεως φαρμακείου. Επομένως δεν συντρέχουν σωρευτικά και οι δύο προϋποθέσεις που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή της διάταξης αυτής.

- Δεν αφορά τον Β, διότι αυτός, έχει μεν αρχαιότερη άδεια εξασκήσεως, αλλά ωστόσο έχει λάβει στο παρελθόν άδεια ιδρύσεως ή/και λειτουργίας φαρμακείου. Επομένως δεν συντρέχουν ομοίως και σωρευτικά, οι δύο αυτές προϋποθέσεις που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή της διάταξης αυτής.

Προστρέχουμε συνεπώς στο τρίτο κατά σειρά κριτήριο (στοιχείο γ της παρ. 2 του άρθρου 3) το οποίο προσφέρει τη λύση.

Αυτό ορίζει: «Εκείνος που προηγείται στη λήψη του πτυχίου της φαρμακευτικής σχολής του πανεπιστημίου και, σε περίπτωση συγχρόνου λήψεως του πτυχίου, εκείνος που έχει μεγαλύτερο βαθμό».

Κατ’ εφαρμογή λοιπόν αυτού του κριτηρίου, προτιμάται ο Β, καθόσον προηγείται έναντι του Α στη λήψη του πτυχίου φαρμακευτικής σχολής.

Τρίτο παράδειγμα:

Ο φαρμακοποιός Α έχει άδεια εξασκήσεως του 2005 και πτυχίο του 2004. Λειτουργούσε φαρμακείο μέχρι το 2012, οπότε και το έκλεισε, παραιτούμενος των αδειών ιδρύσεως και λειτουργίας.

Ο φαρμακοποιός Β έχει άδεια εξασκήσεως του 2010 και πτυχίο του 2009. Το 2013 έλαβε άδεια ιδρύσεως φαρμακείου, αλλά δεν έλαβε στη συνέχεια άδεια λειτουργίας εντός εξαμήνου από τη λήψη της άδειας ιδρύσεως, η οποία ανακλήθηκε για το λόγο αυτό.

Ποιος προτιμάται εξ αυτών;

- Η διάταξη του στοιχείου α της παρ. 2 του άρθρου 3 είναι ανεφάρμοστη, καθόσον οι Α και Β βρίσκονται στην ίδια αφετηρία, δοθέντος ότι και οι δύο δεν διατηρούν κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης φαρμακείο σε λειτουργία.

- Η διάταξη του αμέσως επομένου κριτηρίου υπό στοιχείο β είναι επίσης ανεφάρμοστη:

α. Για τον Α, διότι ναι μεν έχει αρχαιότερη άδεια εξασκήσεως, ωστόσο όμως έχει λάβει στο παρελθόν τουλάχιστον άδεια ιδρύσεως φαρμακείου (ελλείπει η αναγκαία σώρευση των δύο προϋποθέσεων).

β. Για τον Β, διότι έχει μεταγενέστερη του Α άδεια εξασκήσεως, ωστόσο έχει λάβει οπωσδήποτε και άδεια ιδρύσεως φαρμακείου (ελλείπει η αναγκαία σώρευση των δύο προϋποθέσεων).

Η λύση κατά συνέπεια βρίσκεται στο αμέσως επόμενο κριτήριο υπό στοιχείο γ που τυγχάνει εφαρμογής.

Προτιμάται ο Α, διότι συντρέχει υπέρ αυτού το τρίτο κατά σειρά προτίμησης κριτήριο, αυτό δηλαδή της αρχαιότητας του πτυχίου.

Για την περίπτωση του παραδείγματος αυτού υπάρχει ήδη διοικητικό προηγούμενο, με το εξής ιστορικό:

Φαρμακοποιός Α έλαβε άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου. Στη συνέχεια μεταβίβασε την επιχείρηση του φαρμακείου του σε άλλον φαρμακοποιό με τη μέθοδο της συστεγάσεως – αποσυστεγάσεως (άρθρο 36 παρ. 6 Ν. 3918/2011).

Φαρμακοποιός Β έλαβε άδεια ιδρύσεως, αλλά ουδέποτε το έθεσε σε λειτουργία, επειδή δεν έβρισκε κατάλληλο κατάστημα στην αιτηθείσα εδαφική περιοχή. Η άδεια ιδρύσεως του φαρμακείου του ανακλήθηκε αυτοδίκαια μετά την πάροδο έξι μηνών από τη λήψη της.

Στη συνέχεια οι Α και Β υπέβαλαν αιτήσεις στην ίδια εδαφική περιοχή για κάλυψη μοναδικής κενής θέσης.

Ο Α είχε αρχαιότερη άδεια εξασκήσεως και αρχαιότερο πτυχίο από τον Β.

Ο Α προτιμήθηκε έναντι του Β κατ’ εφαρμογή του κριτηρίου υπό στοιχείο γ (αρχαιότητα πτυχίου).

Ο Β προσέφυγε στη συνέχεια κατά της σχετικής απόφασης της Περιφέρειας ενώπιον του Υπουργού Υγείας με το ουσιαστικό επιχείρημα ότι ο ίδιος ουδέποτε τελικά λειτούργησε φαρμακείο, ενώ ο Α (ασκήσας ήδη το προνόμιο), όχι μόνον λειτούργησε φαρμακείο, αλλά το πούλησε κιόλας προσποριζόμενος και το τίμημα. Επομένως δίκαιο θα ήταν να προτιμηθεί αυτός έναντι του Α.

Ο Υπουργός Υγείας, με τη σύμφωνη γνώμη της Φαρμακευτικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής του άρθρου 10 του Ν. 1963/91, απέρριψε την προσφυγή του Β, επικυρώνοντας την απόφαση της Περιφέρειας, με την αιτιολογία ότι: «Ο αδειοδοτηθείς φαρμακοποιός (Α) δεν διέθετε κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης ετέρα άδεια ίδρυσης και λειτουργίας, είχε ωστόσο λάβει στο παρελθόν και άρα (δηλαδή λόγω μη συνδρομής των δύο σωρευτικών προϋποθέσεων, σημειώνω), συντρέχοντος υπέρ αυτού του τρίτου κατά σειράν προτίμησης κριτηρίου της αρχαιότητας του πτυχίου, υπερείχε ως προς τη σειρά έναντι του προσφεύγοντος (Β)».

Τα επόμενα στη σειρά κριτήρια που αφορούν τον βαθμό του πτυχίου και του πολυτέκνου, δεν τα αξιολογώ, καθόσον αφορούν εξαιρετικά ακραίες περιπτώσεις συμπτώσεων που σπάνια εμφανίζονται.

ΙΙ. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ Κ.Υ.Α.

Η κωδικοποιημένη ΚΥΑ, πέραν των νομοτεχνικών αστοχιών που ήδη επεσήμανα, παρουσιάζει επιπρόσθετα και τις εξής δύο αστοχίες.

α. Η αναφορά της ΚΥΑ στην εφαρμογή του άρθρου 30 παρ. 1 του Ν. 4272/2014 είναι μερικώς εσφαλμένη ή ελλιπής, καθόσον σε αυτή αναφέρεται ότι οι αιτήσεις επιδίδονται με δικαστικό επιμελητή.

Ωστόσο το άρθρο 217 του μεταγενέστερου Ν. 4281/2014, που τροποποίησε μόνο το άρθρο 5 του Ν. 5607/32 και όχι εκ παραδρομής και το άρθρο 30 παρ. 1 του Ν. 4272/2014, ορίζει ότι οι αιτήσεις επιδίδονται είτε ιδιοχείρως είτε ηλεκτρονικά. Για το ορθόν στην ΚΥΑ έπρεπε να γίνει αναφορά και στο άρθρο 217 του Ν. 4281/2014.

Το ζήτημα αυτό το ανέδειξε ήδη ο Ηλίας Δημητρέλος, νομικός σύμβουλος του ΠΦΣ, στην από 29-01-2016 ανάρτησή του στην ιστοσελίδα του ΠΦΣ.

β. Το τρίτο εδάφιο του άρθρου 30 του Ν. 4272/2014 έχει την εξής διατύπωση:

«Οι υποβληθείσες αιτήσεις θα κρίνονται κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο των μηνών Φεβρουαρίου και Ιουλίου, αντίστοιχα, κάθε έτους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 1963/1991».

Τούτο είναι ανακριβές καθόσον, οι αιτήσεις που υποβάλλονται στο πρώτο 15ήμερο των μηνών Φεβρουαρίου και Ιουλίου κάθε έτους, δεν μπορούν αντικειμενικά να κριθούν το δεύτερο 15ήμερο των μηνών Φεβρουαρίου και Ιουλίου κάθε έτους. Και τούτο διότι από τις 15 Φεβρουαρίου και 15 Ιουλίου κάθε έτους και για ένα μήνα, στη συνέχεια, ισχύει η προθεσμία κατάθεσης από τους αιτούντες των προβλεπόμενων δικαιολογητικών (πτυχίο κ.λπ.), όπως προβλέπει το άρθρο 217 του Ν. 4281/2014, που τροποποίησε το άρθρο 5 του Ν. 5607/32.

Επομένως, η ορθή διατύπωση θα όριζε ότι η αξιολόγηση θα γίνεται το δεύτερο 15ήμερο κάθε Μαρτίου και κάθε Αυγούστου του διανυόμενου έτους αντίστοιχα, αφού μεσολαβεί ο μήνας που ανέφερα.

Τα ανωτέρω είναι βέβαια νομοτεχνικές αστοχίες, ωστόσο δεν επιδρούν στο κύρος της διαδικασίας αδειοδότησης και δύνανται να θεραπευθούν με εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας.

Το πρόβλημα ωστόσο της ΚΥΑ το διαπιστώνω στα εξής σημεία:

Η ΚΥΑ κατάργησε μία διάταξη νόμου και τροποποίησε μια άλλη.

Κατάργησε την παρ. 1 του άρθρου 3 του Ν. 1963/91, όπως ήδη προαναφέρθηκε.

Τροποποίησε τη σχετική διάταξη του Ν. 4254/2014, με βάση την οποία καταργήθηκε ο περιορισμός της ίδρυσης ενός μόνον φαρμακείου από ένα φαρμακοποιό, ο οποίος είχε έκτοτε τη δυνατότητα να ιδρύει περισσότερα του ενός φαρμακεία και ακριβέστερα απεριόριστο αριθμό.

Ειδικότερα η ΚΥΑ 82829 όρισε στην παρ. 3 του άρθρου 2: «Για το έτος 2015 επιτρέπεται η χορήγηση μέχρι πέντε (5) αδειών. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός χορηγούμενων αδειών αυξάνεται κατά μία (1) άδεια κατ’ ανώτατο όριο κατ’ έτος μέχρι το 2020, οπότε και ορίζεται ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός αδειών οι δέκα (10) άδειες σε πανελλήνια κλίμακα».

Προκύπτει συνεπώς ότι η ΚΥΑ τροποποίησε έμμεσα και τη διάταξη του Ν. 4254/2014 και περιόρισε τον αριθμό (10 συνολικά μέχρι το 2020) των φαρμακείων που δικαιούνται να ιδρύουν οι φαρμακοποιοί (αντί απεριορίστου αριθμού). Όμοιο δικαίωμα παραχώρησε πλέον και στους οι ιδιώτες και τους Συνεταιρισμούς φαρμακοποιών.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ

Σύμφωνα με το Ελληνικό δικαιικό σύστημα (άρθρο 2 Αστικού Κώδικα), ο νόμος διατηρεί την ισχύ του εφόσον δεν τον καταργεί ρητά ή σιωπηρά άλλος κανόνας δικαίου. Ο νεότερος νόμος, με τον οποίο καταργείται παλαιότερος, πρέπει να έχει την ίδια τυπική δύναμη με τον καταργούμενο. Έτσι π.χ. με Υπουργική Απόφαση δεν μπορεί να καταργηθεί τυπικός νόμος και με τυπικό νόμο δεν μπορεί να καταργηθεί διάταξη του Συντάγματος.

Ωστόσο, το ίδιο το Σύνταγμα (άρθρο 43 παρ. 2, δεύτερο εδάφιο) επιτρέπει, κατ’ εξαίρεση, την παροχή νομοθετικής εξουσιοδότησης σε άλλα όργανα της διοίκησης (π.χ. σε Υπουργό) να νομοθετεί. Η παρεχόμενη με νόμο (νομοθετική εξουσιοδότηση) στον Υπουργό αρμοδιότητα αφορά αποκλειστικά τη ρύθμιση «ειδικότερων θεμάτων ή θεμάτων με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό».

Ερμηνεύοντας τους ανωτέρω όρους, η νομολογία δέχεται ότι ειδικότερα είναι τα θέματα που αποτελούν μερικότερη περίπτωση του θέματος που αποτελεί κύριο αντικείμενο της νομοθετικής ρύθμισης ή έχει λεπτομερειακό χαρακτήρα σε σχέση με τη βασική ουσιαστική ρύθμιση που περιέχεται στον νόμο. Απαιτείται επομένως, στην περίπτωση αυτή, να περιέχει η νομοθετική εξουσιοδότηση, όχι απλώς τον καθ’ ύλην προσδιορισμό του αντικειμένου της εξουσιοδοτήσεως, αλλά επί πλέον και την ουσιαστική ρύθμισή του, έστω και σε γενικό, ορισμένο όμως, πλαίσιο, σύμφωνα προς το οποίο θα ενεργήσει η Διοίκηση προκειμένου να ρυθμίσει τα μερικότερα θέματα (βλ. ενδ. ΣτΕ Ολ 1101/2002, Ολ 2815/2004, Ευγενία Πρεβεδούρου «Οι Κανονιστικές Πράξεις της Διοίκησης, 21-10-2013»). Θα ήταν π.χ. ορισμένη η νομοθετική εξουσιοδότηση αν χορηγούσε ευθέως στον Υπουργό την αρμοδιότητα να καταργήσει ή τροποποιήσει συγκεκριμένες διατάξεις νόμων.

Στην προκειμένη περίπτωση τα πραγματικά περιστατικά έχουν ως εξής:

Με το Ν. 4336/14-08-2015 (ΦΕΚ Α’ 94) αντικαταστάθηκε το άρθρο 1 του Ν. 1963/91, ορίζοντας ότι με εκδοθησόμενη ΚΥΑ «καθορίζονται οι προϋποθέσεις, η διαδικασία και κάθε άλλο θέμα σχετικά με τη χορήγηση άδειας ιδρύσεως φαρμακείου».

Το προαναφερόμενο αντικατασταθέν άρθρο 1 προέβλεπε:

α. Την Αρχή έκδοσης των αδειών ιδρύσεως.

β. Τα προσόντα που έπρεπε να συντρέχουν στο πρόσωπο του φαρμακοποιού για τη χορήγηση της άδειας ιδρύσεως (πτυχίο, άδεια εξασκήσεως, υπηκοότητα, στρατιωτικές υποχρεώσεις, ποινικό μητρώο).

γ. Τις αρνητικές προϋποθέσεις (σύνταξη, ποινική καταδίκη).

Με τις εξεταζόμενες ΚΥΑ ρυθμίσθηκαν τα ανωτέρω, περαιτέρω ωστόσο καταργήθηκαν ή τροποποιήθηκαν δύο διατάξεις νόμων που όριζαν:

α. Τα κριτήρια προτεραιότητας στην ίδρυση φαρμακείων (άρθρο 3 παρ. 1 Ν. 1963/91).

β. Τον αριθμό των φαρμακείων που μπορούν να ιδρύουν οι ενδιαφερόμενοι (Ν. 4254/2014).

Είναι συνεπώς ορατό το ενδεχόμενο να τεθεί σε δικαστική κρίση το ζήτημα περί του εάν οι ρυθμίσεις της ΚΥΑ που καταργούν ή τροποποιούν τις προαναφερθείσες διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του Ν. 1963/91 και του Ν. 4254/2014 (αριθμός φαρμακείων) κείνται εντός των ορίων της παρασχεθείσας στον Υπουργό Υγείας νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως.

Επισημαίνω τα ανωτέρω για τους εξής λόγους:

Αν με αφορμή την εφαρμογή των κριτηρίων προτεραιότητος στην ίδρυση φαρμακείων, προκύψουν δικαστικές διενέξεις για διάφορους νομικούς λόγους, μεταξύ των οποίων και το ζήτημα της έλλειψης νομοθετικής εξουσιοδότησης, και το τελευταίο επιχείρημα γίνει αποδεκτό, τότε και μέχρι να εκκαθαρισθεί δικαστικά ή άλλως το θέμα, θα ανασταλεί για απροσδιόριστο χρόνο όχι μόνον η αδειοδότηση των φαρμακείων της πρώτης, αλλά και της δεύτερης περιόδου του έτους 2016.

Εκτιμώ συνεπώς, ενόψει του απειλούμενου κινδύνου, ότι θα έπρεπε να επανεξετασθεί το ζήτημα περί του εάν οι σχολιαζόμενες ΚΥΑ ευρίσκονται εντός των ορίων της χορηγηθείσας στους Υπουργούς νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως και αν μεν κριθεί το πρόβλημα ως υπαρκτό, να ληφθούν τα κατάλληλα θεραπευτικά νομοθετικά μέτρα, άλλως η διαδικασία να ακολουθηθεί ως έχει.

Αθήνα, 22-02-2016
Χρήστος Αρβανίτης
www.arvanitislaw.gr

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Κ.Υ.Α.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Αριθ. Γ5(β)/Γ.Π.οικ.82829/29-10-2015 (ΦΕΚ 2330 τ. Β’) ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ – ΙΔΡΥΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ, ΟΠΩΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ Κ.Υ.Α. Γ5(β) Γ.Π. οικ. 6915/29-01-2016 (ΦΕΚ 138 τ. Β’)

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ − ΥΓΕΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

Τις διατάξεις:
Α) Το άρθρο 21 παρ. 3 του ισχύοντος Συντάγματος.

Β) Του άρθρου 1 παράγραφοι 1, 2 και 3 και του άρθρου 3 του ν. 1338/1983 «Εφαρμογή του Κοινοτικού δικαίου» (ΦΕΚ Α΄ 34), όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 6 του Ν. 1440/1984 «Συμμετοχή της Ελλάδας στο κεφάλαιο, στα αποθεματικά και στις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στο κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακος και Χάλυβος και του Οργανισμού Εφοδιασμού ΕΥΡΑΤΟΜ» (ΦΕΚ Α΄ 70) και του άρθρου 65 του Ν. 1892/1990 (ΦΕΚ Α΄ 101).

Γ) Τα άρθρα 49 και 52 παρ. 1 της Συνθήκης της ΣΛΕΕ.

Δ) Του άρθρου 2 υποπαράγραφος Δ12 του Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α΄ 94).

Ε) Τις αποφάσεις της Ολομέλειας Δ.Ε.Κ. (C−171/07 και C−172/07) και (C−570/07 και C−571/07).

ΣΤ) Το άρθρο 4 περ. στ΄ του Ν. 3844/2010.

Ζ) Του άρθρου 90 του Π.δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα» (ΦΕΚ Α΄ 98).

Η) Την υπ’ αριθ. Υ25/06−10−2015 άρθρα 2 και 3, απόφαση του Πρωθυπουργού (ΦΕΚ 2144/Β΄/06−10−2015) «Ανάθεση Αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας Παύλο Πολάκη».

Ι) Του άρθρου 45 της υπ’ αριθ. 2005/36/ΕΚ Οδηγίας (Π.δ. 38/2010).

ΙΑ) Το Π.δ. 106/2014 «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας» (ΦΕΚ 76/Α΄/2000).

ΙΒ) Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Σκοπός

Με την παρούσα υπουργική απόφαση θεσπίζονται νέες διατάξεις που καθορίζουν την ίδρυση φαρμακείων στην Ελλάδα, την αρμόδια υπηρεσία χορηγήσεως, την διοικητική περιφέρεια ισχύος της άδειας και τα προσόντα των αιτούντων τις άδειες, φαρμακοποιών ή άλλων φυσικών προσώπων.

Άρθρο 2

Ρυθμίσεις για τις άδειες φαρμακείων

Οι άδειες ίδρυσης φαρμακείων χορηγούνται σε φαρμακοποιούς κατόχους άδειας ασκήσεως επαγγέλματος φαρμακοποιού χώρας μέλους της Ε.Ε., καθώς και σε άλλα φυσικά πρόσωπα πολίτες κράτους−μέλους της Ε.Ε., από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας της έδρας των φαρμακείων και εντός αυτής, με απόφαση του Αρμόδιου Περιφερειάρχη και δηλώνονται από τον κάτοχο της αδείας στον οικείο Φαρμακευτικό Σύλλογο εντός εξήντα (60) ημερών. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, δεν χορηγείται άδεια ίδρυσης και λειτουργίας φαρμακείου σε νομικά πρόσωπα, πλην των συνεταιρισμών φαρμακοποιών μελών της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος και έπειτα από αιτιολογημένη απόφαση του Δ.Σ. της ΟΣΦΕ.
Κάθε άδεια ίδρυσης αντιστοιχεί σε ένα (1) φαρμακείο. Για το έτος 2015 επιτρέπεται η χορήγηση μέχρι πέντε (5) αδειών. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός χορηγούμενων αδειών αυξάνεται κατά μία (1) άδεια κατ’ ανώτατο όριο κατ’ έτος μέχρι το 2020, οπότε και ορίζεται ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός αδειών οι δέκα (10) άδειες σε πανελλαδική κλίμακα.
Οι άδειες ίδρυσης φαρμακείων χορηγούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 36 του Ν. 3918/2011 (ΦΕΚ 31 Α΄)», όπως ισχύει.
Τα φαρμακεία των ιδιωτών μη φαρμακοποιών που ιδρύονται μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης λειτουργούν υποχρεωτικά με την μορφή της Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης, που πρέπει να έχει συσταθεί πριν τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας του φαρμακείου. Στην εταιρική σύνθεση των ΕΠΕ στις οποίες συμμετέχουν μη φαρμακοποιοί, μετέχει υποχρεωτικά ως εταίρος, με ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον 20%, και ο ορισθείς υπεύθυνος φαρμακοποιός για την λειτουργία κάθε φαρμακείου. Τα φαρμακεία για τα οποία δίδεται άδεια ίδρυσης σε φαρμακοποιό, μπορούν να λειτουργούν ως ατομικές επιχειρήσεις είτε με όποια εταιρική μορφή του αστικού δικαίου επιλέξουν οι εταίροι τους, πλην εκείνης της ανώνυμης εταιρείας.
Η χορήγηση άδειας ίδρυσης σε φαρμακοποιό, κάτοχο άδειας ασκήσεως επαγγέλματος φαρμακοποιού κράτους μέλους της ΕΕ και άλλα φυσικά πρόσωπα, πολίτες κράτους−μέλους ΕΕ, δεν υπόκειται σε κανένα περιορισμό πλην των σχετικών με τα πληθυσμιακά όρια και τις τιθέμενες προϋποθέσεις στην παρούσα κοινή υπουργική απόφαση.
Για την απόκτηση της άδειας ιδρύσεως φαρμακείου απαιτείται ο αιτών (φαρμακοποιός ή μη) να έχει τα κατωτέρω προσόντα, που αποδεικνύονται από τα υποβαλλόμενα αντίστοιχα έγγραφα, όπως προσδιορίζονται στις οικείες διατάξεις και του άρθρου 216 Ν. 4281/2014 (160Α), ήτοι:

α) Την ελληνική ιθαγένεια ή την υπηκοότητα ενός των κρατών−μελών της Ε.Ε.

β) Να μην έχει καταδικασθεί αμετάκλητα σε οποιαδήποτε ποινή ή κλοπή, υπεξαίρεση, απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, εγκλήματα κατά των ηθών, συκοφαντική δυσφήμιση για πράξεις που έχουν σχέση με την άσκηση του επαγγέλματος του, κιβδηλεία, παραχάραξη, παράβαση των διατάξεων του άρθρου 5 του Ν. 1729/1987 (όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3204/2003 ΦΕΚ 144 Α΄) και καθ’ υποτροπή του άρθρου 11 του ίδιου νόμου καθώς και του Ν. 3591/2008, του άρθρου 187Α του Ποινικού Κώδικα όπως αυτός ισχύει ή να μην έχει καταδικασθεί αμετάκλητα για κακούργημα ή καθ’ υποτροπή για πλημμέλημα για το οποίο επεβλήθη η στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων ή να μην έχει παραπεμφθεί με αμετάκλητο βούλευμα για κάποιο από τα παραπάνω αδικήματα.

γ) Να μην οφείλει στο Ελληνικό Δημόσιο οποιαδήποτε οφειλή από φόρους, πρόστιμα ή άλλη αιτία.

δ) Οι κάτοχοι άδειας ασκήσεως επαγγέλματος φαρμακοποιού να μην έχουν τιμωρηθεί για παραβάσεις της φαρμακευτικής νομοθεσίας με οριστική ανάκληση της άδειας ιδρύσεως φαρμακείου ή φαρμακαποθήκης.

Η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ 138 Α΄) καταργείται. Οι αιτήσεις για απόκτηση άδειας ίδρυσης φαρμακείου υποβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30, παράγραφος 1 του Ν. 4272/2014 (ΦΕΚ 145 Α΄) και κρίνονται συνολικά ως εξής:

α) Εάν συντρέχουν αιτήσεις φαρμακοποιών ή/και ιδιωτών μη φαρμακοποιών με αιτήσεις συνεταιρισμών φαρμακοποιών μελών της ΟΣΦΕ, προτιμώνται οι φαρμακοποιοί ή/και οι ιδιώτες μη φαρμακοποιοί που αξιολογούνται με τα αυτά κριτήρια κατά το επόμενο β΄ εδάφιο και έπονται οι συνεταιρισμοί.

β) Εάν συντρέχουν αιτήσεις φαρμακοποιών και ιδιωτών−μη φαρμακοποιών, η μεταξύ τους σειρά προτίμησης προκύπτει σύμφωνα με τα κριτήρια της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991, τα οποία εφαρμόζονται μεταξύ των αιτούντων φαρμακοποιών και των δηλωθέντων από τους ιδιώτες ως υπεύθυνων για τη λειτουργία του φαρμακείου, φαρμακοποιών (ΦΕΚ Α΄ 138).

γ) Εάν συντρέχουν αιτήσεις περισσότερων του ενός φαρμακοποιών, ως προς τη μεταξύ τους σειρά προτίμησης εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ Α΄ 138).

δ) Εάν συντρέχουν αιτήσεις περισσότερων ιδιωτών, μη φαρμακοποιών, η μεταξύ τους σειρά καθορίζεται ανάλογα με τη σειρά προτίμησης των δηλωθέντων από αυτούς υπεύθυνων για τη λειτουργία του φαρμακείου φαρμακοποιών, για τους οποίους εφαρμόζονται επίσης οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1963/1991 (ΦΕΚ Α΄ 138).

Άρθρο 3

Μεταβατική διάταξη

Αποφάσεις ιδρύσεως φαρμακείων που εκδόθηκαν κατά παρέκκλιση του ν. 4336/2015 από Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας στην περίοδο από 20 Αυγούστου 2015 μέχρι την δημοσίευση της παρούσας κοινής υπουργικής απόφασης, διατηρούν την ισχύ τους.

Άρθρο 4

Η έναρξη ισχύος της παρούσης απόφασης ορίζεται από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 29 Οκτωβρίου 2015

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ

ΥΓΕΙΑΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ