Στο ΦΕΚ Α 115/15.7.2010 δημοσιεύτηκε ο Ν. 3863/2010 «Νέο Ασφαλιστικό σύστημα και συναφείς διατάξεις, ρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις».
Στο άρθρο 10 του ανωτέρω νόμου, πέραν των διατάξεων που αφορούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, για τις οποίες έχουν ήδη δοθεί αναλυτικές οδηγίες, υφίστανται και οι ρυθμίσεις της παρ. 18, με τις οποίες τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992, που αναφέρονται στους χρόνους που αναγνωρίζονται για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.
Επισημαίνουμε ότι η ισχύς των διατάξεων της παρ. 18 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 αρχίζει την 1.1.2011 και αφορά τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατ’ αποκλειστικότητα από 1.1.2011 και εφεξής, και
β) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη ασφάλισης.
Επομένως, οι διατάξεις του άρθρου 40 και της παρ.12 του άρθρου 47 του Ν. 2084/92 εφαρμόζονται μέχρι 31.12.2010 και αφορούν όλους όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τις 31.12.2010, ανεξάρτητα αν ασκήσουν το δικαίωμα αυτό μέχρι 31.12.2010 ή από 1.1.2011 και εφεξής.
Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις επαναπροσδιορίζονται οι χρόνοι που μπορούν να προσμετρηθούν ή να αναγνωρισθούν με εξαγορά τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή για προσαύξηση του ποσού αυτής.
Επιπλέον, καθορίζεται η κλιμάκωση του χρόνου τον οποίο μπορεί να προσμετρήσει ή να αναγνωρίσει κάθε ασφαλισμένος ανάλογα με τον χρόνο συνταξιοδότησής του ως εξής:
α) μέχρι τέσσερα (4) χρόνια, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός του έτους 2011.
β) μέχρι πέντε (5) χρόνια, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός του έτους 2012.
γ) μέχρι έξι (6) χρόνια, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός του έτους 2013.
δ) μέχρι επτά (7) χρόνια, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2014 και εφεξής.
1. Συγκεκριμένα, με τις κοινοποιούμενες διατάξεις είναι πλέον δυνατή:
α) Η προσμέτρηση χρόνου επιδότησης λόγω ασθένειας και ανεργίας
Θα μπορούν να συνυπολογισθούν 600 ημέρες επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας -300 για κάθε αιτία- (αντί των 400 ημερών κατά την τελευταία δεκαετία πριν τη συνταξιοδότηση, όπως προβλέπεται σήμερα με τον Ν. 2084/92), ανεξάρτητα από τον χρόνο που έλαβε χώρα η ανεργία ή επήλθε η ασθένεια.
β) Η αναγνώριση του χρόνου σπουδών
βα) σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου και
ββ) σε μέσες επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές, που έχουν αναγνωρισθεί από το κράτος, μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας. Οι σχολές αυτές θα σας γνωστοποιηθούν εγκαίρως μετά από σχετική αλληλογραφία του Υπουργείου μας με τα συναρμόδια Υπουργεία.
Ο χρόνος που θα αναγνωρίζεται θα είναι ίσος με τα επίσημα ακέραια έτη σπουδών της οικείας σχολής, τα οποία προβλέπονται κατά τον χρόνο της αποφοίτησης.
Είναι ευνόητο ότι, αν κατά τον χρόνο φοίτησης στις αναφερόμενες σχολές έχει χωρήσει ασφάλιση σε οποιονδήποτε ομοειδή φορέα ασφάλισης, δεν θα είναι δυνατή η αναγνώριση του αντίστοιχου χρονικού διαστήματος.
Δεδομένου, εξάλλου, ότι η ρύθμιση αναφέρεται σε αποφοίτηση, δηλαδή σε περάτωση των σπουδών, δεν θα είναι δυνατή η αναγνώριση του χρόνου σπουδών αν δεν έχει αποκτηθεί το σχετικό πτυχίο ή δίπλωμα.
γ) Η αναγνώριση του χρόνου ανεργίας, μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου.
Ως χρόνος ανεργίας -πέραν του χρόνου εγγραφής στα μητρώα του ΟΑΕΔ- θεωρείται κάθε κενό χρονικό διάστημα, μετά την έναρξη του εργασιακού βίου του ασφαλισμένου και την υπαγωγή του στα μητρώα οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού, για το οποίο δεν υπάρχει ασφάλιση.
δ) Η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας των απασχολούμενων μητέρων από την εργασία τους, λόγω κύησης και λοχείας.
Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να υπερβαίνει τον χρόνο που προβλέπεται κάθε φορά από την ΕΓΣΣΕ.
ε) Η αναγνώριση του χρόνου απεργίας.
στ) Η προσμέτρηση του πλασματικού χρόνου του άρθρου 141 του Ν. 3655/2008,
ανεξάρτητα από τον χρόνο γέννησης των παιδιών (πριν ή μετά την 1.1.2000).
Σημειώνεται ότι ο χρόνος αυτός λαμβάνεται υπόψη για τη συμπλήρωση του χρόνου ασφάλισης που απαιτείται για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος, σύμφωνα με το άρθρο 10 (όπως για τη συμπλήρωση του συντάξιμου χρόνου των μητέρων ανηλίκων τέκνων), καθώς και για τη συμπλήρωση του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης των 15 ετών. Κατά τα λοιπά, έχουν εφαρμογή οι ειδικότερες προϋποθέσεις και περιορισμοί που τίθενται από τον Ν. 3655/2008.
ζ) Η αναγνώριση του χρόνου μαθητείας, όπως ορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις και μέχρι ένα (1) έτος.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ως χρόνος μαθητείας θεωρείται ο χρόνος απασχόλησης σε προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας (stage).
η) Ειδικά για τους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ, η αναγνώριση του χρόνου αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, πριν την εγγραφή στα μητρώα του οικείου οργανισμού, και μέχρι πέντε (5) χρόνια, εφόσον δεν έχουν καταβληθεί οι αναλογούσες εισφορές.
2. Ως προς τον τρόπο αναγνώρισης και εξαγοράς των αναφερόμενων χρόνων, σημειώνεται ότι:
α) ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας αναγνωρίζεται και εξαγοράζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 1358/1983.
Ειδικά όμως για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 μέχρι 31.12.2014, με βάση τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, το ποσό εξαγοράς του αναγνωριζόμενου χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας, καταβάλλεται μειωμένο κατά 30%, ενώ για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2015 και εφεξής, το σχετικό ποσό καταβάλλεται μειωμένο κατά 50%, ανεξάρτητα από τον τρόπο καταβολής του (εφάπαξ ή σε δόσεις ή με παρακράτηση του 1/3 της σύνταξης). Σε καμιά όμως περίπτωση, το τελικά καταβαλλόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο αυτού που προκύπτει, με βάση υπολογισμού το 25πλάσιο του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη, όπως ισχύει κάθε φορά.
Παράδειγμα: Μισθωτός ασφαλισμένος θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το έτος 2012, με αναγνώριση ενός (1) έτους στρατιωτικής υπηρεσίας. Αν οι αποδοχές του τελευταίου μήνα πλήρους απασχόλησής του πριν την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης ανέρχονται σε 1.100,00 ευρώ, το ποσό της εξαγοράς της στρατιωτικής υπηρεσίας, βάσει των διατάξεων του Ν. 1358/1983, θα ανέλθει σε 1.100,00 x 20% x 12 μήνες = 2.640,00 ευρώ, και μετά τη μείωσή του κατά 30% σε 1.848,00 ευρώ. Εφόσον, όμως, το ποσό αυτό υπολείπεται του ποσού που προκύπτει αν ο υπολογισμός του προβλεπόμενου ποσοστού (20%) γίνει επί του 25πλάσιου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη που θα ισχύει το 2012, θα καταβληθεί το μεγαλύτερο ποσό. Είναι ευνόητο ότι στο κατά περίπτωση προκύπτον ποσό εξαγοράς, μπορεί να γίνει στη συνέχεια και η κατά 15% μείωση που προβλέπεται, από τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 2 του Ν. 1358/83, σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
β) Ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν. 1483/84.
γ) Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας, αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του Ν. 2084/92, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 5 του Ν. 2335/1995.
δ) Ο χρόνος σπουδών, ο χρόνος μαθητείας, καθώς και ο χρόνος ανεργίας αναγνωρίζονται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, μετά από αίτηση του ασφαλισμένου.
Για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καταβάλλεται ποσό εξαγοράς, το οποίο προκύπτει από τον υπολογισμό ποσοστού 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και ποσοστού 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, υπολογιζομένων στο 25πλάσιο του ΗΑΕ που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
Περαιτέρω, καθορίζεται ο τρόπος καταβολής του ποσού εξαγοράς που προκύπτει από τις παραπάνω αναγνωρίσεις (είτε εφάπαξ με έκπτωση 15%, είτε σε μηνιαίες δόσεις ίσες με τους αναγνωριζόμενους μήνες, είτε με παρακράτηση του ¼ του ποσού της σύνταξης) και επιπλέον προβλέπεται η επιβολή των αναλογούντων προσθέτων τελών, σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής μηνιαίας δόσης.
ε) Ως προς την προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας, επισημαίνεται ότι αυτές λαμβάνονται υπόψη, μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης.
Αν δηλαδή ένας ασφαλισμένος θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης, αλλά έχει πραγματοποιήσει 24 χρόνια και 2 μήνες ασφάλισης και έχει επιδοτηθεί λόγω ανεργίας, καθόλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου για 20 μήνες, μπορεί να συνυπολογίσει τους 10 από αυτούς προκειμένου να συμπληρώσει τα 25 έτη ασφάλισης που απαιτούνται, όμως το ποσό της σύνταξής του θα υπολογισθεί βάσει των 24 ετών.
Σημειώνουμε ότι, εκτός του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας, για όλους τους υπόλοιπους χρόνους της παρ. 18 του άρθρου 10 ,το κάθε πλήρες έτος αναγνωριζόμενου χρόνου αντιστοιχεί σε 300 ημέρες ή 12 μήνες ασφάλισης (κάθε μήνας = 25 ημέρες ασφάλισης)
3. Εφιστούμε επίσης την προσοχή σας, στη ρύθμιση του τελευταίου εδαφίου της εντός εισαγωγικών διάταξης της παρ. 2, σύμφωνα με την οποία, όσοι ασφαλισμένοι/νες συμπληρώνουν τον χρόνο ασφάλισης που απαιτείται για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος μέχρι 31.12.2010, με αναγνώριση των χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν. 2084/1992, όπως ισχύει σήμερα, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί μέχρι 31.12.2013, ακολουθούν τις κατά περίπτωση προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ισχύουν το τρέχον έτος.
Παραδείγματα:
α) Μητέρα ανηλίκου τέκνου έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 5.000 ημέρες ασφάλισης μέχρι 31.12.2010, έχει ανήλικο παιδί και έχει και δύο (2) χρόνια εκπαιδευτική άδεια (χρόνος που προβλέπεται από το άρθρο 40 του Ν. 2084/92).
Αν υποβάλει αίτηση αναγνώρισης του χρόνου εκπαιδευτικής άδειας μέχρι 31.12.2013, θα κριθεί με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που απαιτούνται το 2010 (5.500 ημέρες και 55 ετών για πλήρη σύνταξη ή 50 ετών για μειωμένη) και ως εκ τούτου δεν επηρεάζεται από την αύξηση του ορίου ηλικίας, από 1.1.2011, που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 17 του άρθρου 10.
β) Άνδρας που έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλιση του πρώην ΤΣΕΥΠ Αθηνών 23,6 χρόνια ασφάλισης μέχρι τέλους του 2010 και έχει υπηρετήσει στον στρατό 20 μήνες. Αν υποβάλει αίτηση αναγνώρισης των 18 μηνών της στρατιωτικής του υπηρεσίας μέχρι τέλους του 2013, θα κριθεί με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (25 χρόνια και 60 ετών) και δεν επηρεάζεται από την αύξηση του ορίου ηλικίας, από 1.1.2011, που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 15 του άρθρου 10. Βέβαια στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν μπορεί να τύχει και του ευεργετήματος της καταβολής του προκύπτοντος ποσού εξαγοράς μειωμένου κατά 30%.
4. Παρακαλούμε για την ορθή εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και την ενημέρωση των ασφαλισμένων σας. Για οποιοδήποτε ερώτημα ανακύπτει ως προς την εφαρμογή των προαναφερθεισών ρυθμίσεων, θα πρέπει να απευθύνεσθε στο καθ’ ύλην αρμόδιο Τμήμα της οικείας Διεύθυνσης της ΓΓΚΑ, το οποίο εποπτεύει τον κάθε ασφαλιστικό φορέα.
Ο υφυπουργός
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ
