Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) αποτελεί μία από τις χρόνιες ασθένειες από την οποία προσβάλλονται και νοσούν εκατομμύρια άνθρωποι (περίπου το 15-20% των καπνιστών νοσούν ή θα νοσήσουν από ΧΑΠ), που απασχολούν καθημερινά τους γιατρούς στην άσκηση της σύγχρονης ιατρικής. Υπολογίζεται ότι σήμερα πάσχουν από ΧΑΠ, περίπου μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι στον πλανήτη, άνδρες και γυναίκες, ενώ για την πατρίδα μας εκτιμάται ότι 500.000 – 700.000 είναι οι πάσχοντες, από τους οποίους όμως περίπου οι μισοί δεν το γνωρίζουν. Tα παραπάνω τονίσθηκαν μεταξύ άλλων, σε συνένεντευξη τύπου που διοργάνωσε η Ένωση Πνευμονολόγων Ελλάδας (Ε.Πν.Ελ), εκπρόσωποι της οποίας διευκρίνισαν ότι εκτός από την ΧΑΠ, υπάρχουν και πολλά άλλα νοσήματα του αναπνευστικού, που αποτελούν επίσης μάστιγες του σύγχρονου ανθρώπου.
Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος της Ε.Πν.Ελ., κ. Τσάτσος, τόνισε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat του 2010, οι παθήσεις του Αναπνευστικού Συστήματος, ήταν η 3η συνηθέστερη αιτία θανάτου στην ΕΕ-27,μετά τις παθήσεις του κυκλοφορικού και τον καρκίνο, με 41,2 θανάτους κατά μ.ο. ανα 100.000 κατοίκους και βέβαια τόνισε ότι δεν πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι στη 2η συνηθέστερη αιτία θανάτου που είναι ο καρκίνος γενικά, στον καρκίνο του αναπνευστικού συστήματος (λάρυγγας, τραχεία, βρόγχοι και πνεύμονας) αντιστοιχεί ένα πολύ υψηλό επίσης ποσοστό της τάξης των 38,4 θανάτων κ.μ.ο. ανα 100.000 κατοίκους.
Αντίστοιχα τόνισε, ότι σύμφωνα με στοιχεία του WHO του 2011, τα συχνότερα νοσήματα του Αναπνευστικού Συστήματος που κατατάσσονται μέσα στη λίστα των 10 πλέον συχνών αιτιών θανάτου παγκοσμίως είναι, οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού (3η θέση - 6,73%), η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (4η θέση - 5,82%), ο καρκίνος του Αναπνευστικού Συστήματος (7η θέση - 2,8%), ενώ άλλα συνήθη νοσήματα που εμπίπτουν στην ειδικότητα της Πνευμονολογίας είναι η φυματίωση, το βρογχικό άσθμα, η υπνική άπνοια, οι επαγγελματικές πνευμονοπάθειες καθώς και οι παροξύνσεις όλων αυτών των νοσημάτων λόγω της εποχικής Ατμοσφαιρικής ρύπανσης και φυσικά όλα αυτά είναι νοσήματα που καθιστούν την ύπαρξη Πνευμονολόγων απαραίτητη σε κάθε Δημόσιο Φορέα Παροχής Υπηρεσιών Υγείας οποιουδήποτε επιπέδου.
Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά, σήμερα ακόμα και μεγάλα Πανεπιστημιακά ή Γενικά Νοσοκομεία της Αττικής (Λαϊκό, ΚΑΤ, Ιπποκράτειο, Γ. Γεννηματάς, Αλεξάνδρα, Αρεταίειο, Τζάνειο, Ασκληπιείο Βούλας, Μεταξά κλπ), δεν έχουν στο οργανόγραμμα τους ΟΥΤΕ ΜΙΑ (1) ΘΕΣΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΥ.
Οι Έλληνες ασφαλισμένοι και σκληρά φορολογούμενοι πολίτες αυτής της χώρας δικαιούνται στον 21ο αιώνα καλύτερες Παροχές Υγείας, κατέληξαν οι εκπρόσωποι της Ε.Πν.Ελ.
Συνεχίζοντας για την ΧΑΠ, ο Αντιπρόεδρος της Ε.Πν.Ελ. Καθηγητής κ. Ρασιδάκης, τόνισε ότι αυτή ευθύνεται για 3-3.5 εκατομμύρια θανάτους σε παγκόσμια κλίμακα και αποτελεί την 5η αιτία αναπηρίας και την 4η αιτία θανάτων (ένας σιωπηλός και συνεχής παγκόσμιος πόλεμος) με προοπτική ανόδου στην 3η θέση τα επόμενα χρόνια, ενώ αποτελεί ήδη μία από τις 2-3 βασικές νόσους (μαζί με την στεφανιαία νόσο και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια) που επηρεάζουν αρνητικά την παγκόσμια οικονομία των ασφαλιστικών ταμείων σε θέματα Yγείας. Το παράδοξο είναι ότι παρά την μεγάλη συχνότητά της, αλλά και τους υψηλούς δείκτες θνησιμότητας, η ΧΑΠ είναι μία νόσος εν πολλοίς άγνωστη όχι μόνο στο ευρύ κοινό αλλά και στην ομάδα υψηλού κινδύνου που είναι οι καπνιστές, ακόμα όμως και σε επαγγελματίες Yγείας που δεν ασχολούνται με νοσήματα του αναπνευστικού (π.χ. Ιατροί άλλων ειδικοτήτων, Οδοντίατροι, Φαρμακοποιοί, Νοσηλευτές κλπ).
Η αιτία για αυτή την έλλειψη ευαισθητοποίησης είναι, αφενός η ελλιπής ενημέρωση για τη ΧΑΠ και αφετέρου το γεγονός ότι η νόσος δεν γίνεται αντιληπτή κοινωνικά σαν ασθένεια, π.χ. η εικόνα ενός καπνιστή ή μιάς καπνίστριας 40-45 ετών που βήχει (τσιγαρόβηχας), βγάζει πτύελα και λαχανιάζει εάν ανέβει μία μικρή ανηφόρα ή δύο ορόφους, κατά πολλούς μπορεί να θεωρείται «φυσιολογική» ή «αναμενόμενη».
Το κάπνισμα, ενεργητικό και παθητικό, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για την ΧΑΠ, με τη χώρα μας να κατέχει σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία την 19η θέση παγκοσμίως στη λίστα των ενηλίκων καπνιστών, με ποσοστό 38% που είναι το μεγαλύτερο στη Δ. Ευρώπη και την Γερμανία να βρίσκεται στην 33η θέση και αντίστοιχα να κατέχουμε την 3η θέση στον αριθμό καταναλούμενων τσιγάρων ανα ενήλικα και ανά έτος (2795 τσιγ/ενηλ/ετος), με την Ισπανία να βρίσκεται στην 19η (1757 τσιγ/ενηλ/ετ).
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ (βήχας, πτύελα, δύσκολη αναπνοή στο ανέβασμα σκάλας ή στον ανήφορο), χαρακτηρίζονται από ύπουλη εμφάνιση και σταδιακή συν τω χρόνω επιδείνωση. Το πρόβλημα με τα συμπτώματα είναι ότι έχουν τόσο ύπουλη εμφάνιση, έτσι ώστε οι πάσχοντες για κάποια χρόνια τα θεωρούν, λανθασμένα, σαν μία φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος (π.χ. τσιγαρόβηχας) και της παρόδου της ηλικίας. Σε ένα άνθρωπο που έχει εκτεθεί ενεργητικά ή παθητικά στο κάπνισμα και έχει κάποιο ή όλα από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, η διάγνωση της ΧΑΠ τεκμηριώνεται με την εξέταση αναπνοής που λέγεται σπιρομέτρηση, την οποία μπορούν να εκτελέσουν και να ερμηνεύσουν όλοι ανεξαιρέτως οι Πνευμονολόγοι, είτε στο νοσοκομείο είτε στα ιατρεία τους.
ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ
Ο Ειδ. Γραμματέας της Ε.Πν.Ελ, κ. Κοσμάς, αναφέρθηκε αρχικά, στην προ 10 ετών περίπου δημοσιευθείσα επιδημιολογική μελέτη της Ομάδας Εργασίας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας (Chest, 2004), σε 900 περίπου Έλληνες καπνιστές, άνδρες και γυναίκες, ηλικίας μεγαλύτερης των 35 ετών, όπου καταδείχθηκε με σχετικό ερωτηματολόγιο και με σπιρομέτρηση (που είναι η εξέταση αναπνοής με την οποία επικυρώνεται ή αποκλείεται η διάγνωση της ΧΑΠ), ότι η μέση συχνότητα της ΧΑΠ ήταν 8.4% (11.6% σε άνδρες, 4.8% σε γυναίκες). Ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης αυτής ήταν ότι μόνο το 19% αυτών που διαγνώστηκαν ότι πάσχουν από ΧΑΠ σε αρχικά στάδια, ήδη γνώριζαν ότι πάσχουν από αυτή τη νόσο.
Σε ένα σύνολο περίπου 20.000 σπιρομετρήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί την τελευταία 15ετία σε όλη τη χώρα, διαπιστώθηκε ότι το 13% των εξετασθέντων πάσχουν από ΧΑΠ, ενώ ένα πολύ εντυπωσιακό ποσοστό που προσεγγίζει το 62% αυτών, δεν γνώριζαν ότι είναι ήδη ασθενείς και ότι πρέπει να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Στην πρό 2 ετών δημοσιευθείσα μελέτη της Ομάδας Εργασίας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας (Journal of Public Health and Epidemiology, 2011), αποτυπώνονται τα θετικά και ενθαρρυντικά αποτελέσματα όλης αυτής της “Πνευμονολογικής εκστρατείας εναντίον της ΧΑΠ”. Σε σχετικό ερωτηματολόγιο γνώσεων για την ΧΑΠ, που απευθύνθηκε σε Αθηναίους πολίτες κατά την διάρκεια των κεντρικών εκδηλώσεων της Παγκόσμιας Ημέρας ΧΑΠ των ετών 2002, 2005, 2007 και 2008, το ποσοστό των πολιτών που γνώριζαν ποια ασθένεια είναι η ΧΑΠ, τα συμπτώματά της, την σχέση της με το κάπνισμα, και τον τρόπο διάγνωσης της, ήταν αρχικά 13% (2002) και ανήλθε σταδιακά σε 29% (2005), 45% (2007) και 55% (2008).
Σήμερα, η φαρμακευτική (εισπνεόμενα φάρμακα, φάρμακα διακοπής καπνίσματος, αντιγριπικό εμβόλιο) αλλά και η μη φαρμακευτική θεραπεία της ΧΑΠ (πνευμονική αποκατάσταση [πρόγραμμα εκπαίδευσης ασθενών, φυσιοθεραπείας, άσκησης, διατροφικής παρέμβασης και ψυχολογικής υποστήριξης], οξυγονοθεραπεία, μηχανικός αερισμός, χειρουργική) έχουν παρουσιάσει μέσα από πρόσφατες μεγάλες πολυεθνικές κλινικές μελέτες χιλιάδων ασθενών, σπουδαία αποτελέσματα όσον αφορά την ανακούφιση από τα συμπτώματα, την αύξηση της ικανότητας των ασθενών για σωματική δραστηριότητα, την επιβράδυνση της επιδείνωσης της αναπνευστικής λειτουργίας, την βελτίωση της ψυχολογίας τους, την αποφυγή των λοιμώξεων-παροξύνσεων-νοσηλειών, την βελτίωση της ποιότητας ζωής και την ελάττωση της θνησιμότητας. Απαραίτητο στοιχείο της σωστής και αποτελεσματικής θεραπείας είναι και η τακτική παρακολούθηση των ασθενών από τον κατάλληλο γιατρό, που είναι ο Πνευμονολόγος.
ΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ
Τέλος ο Γεν. Γραμματέας της Ε.Πν.Ελ, κ. Ζαχαριάδης, σημείωσε ότι τα τελευταία 10-15 χρόνια οι Έλληνες Πνευμονολόγοι, που είναι οι αποκλειστικά εξειδικευμένοι γιατροί που γνωρίζουν και μπορούν να διαχειρίζονται την ΧΑΠ καθ’ολοκληρία, από το ήπιο μέχρι το πολύ σοβαρό στάδιο της νόσου, έχουν κάνει μεγάλη προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα. Είτε μεμονωμένα ο Έλληνας Πνευμονολόγος στον κοινωνικό και εργασιακό του χώρο, είτε ο επιστημονικός φορέας των Ελλήνων Πνευμονολόγων (Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία), είτε τέλος ο επαγγελματικός φορέας τους (Ένωση Πνευμονολόγων Ελλάδας) κατέβαλαν και καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να γίνει γνωστή στον κόσμο αυτή η ασθένεια, να διαγνωστεί όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα, ώστε να υπάρχουν βάσιμες προσδοκίες αποτελεσματικής θεραπείας, να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά σωστά και βέβαια να προληφθεί πριν εκδηλωθεί.
Μία τεράστια δέσμη μέτρων και μέσων ανιδιοτελούς προσφοράς των Ελλήνων Πνευμονολόγων στην Ελληνική κοινωνία, έχει ξεκινήσει με την καταγραφή του προβλήματος, με εκδηλώσεις ενημέρωσης κοινού ανά την επικράτεια, με εμφανίσεις σε μέσα μαζικής ενημέρωσης εθνικής ή τοπικής εμβέλειας και κατέληξε σε πάμπολλες ημέρες δωρεάν σπιρομετρήσεων σε όλη την Ελλάδα, καμπάνιες για το κάπνισμα, διοργάνωση Παγκόσμιων Ημερών ΧΑΠ ή Διακοπής Καπνίσματος, επαφές ευαισθητοποίησης φορέων (π.χ. Υπουργείου, Ταμείων, Δήμων κλπ), που χαράσσουν πολιτική Υγείας, οργάνωση Ιατρείων διακοπής καπνίσματος σε όλη τη χώρα, κέντρων πνευμονικής αποκατάστασης, ακόμα και εκδηλώσεις ενημέρωσης άλλων ιατρικών ειδικοτήτων σε διάφορες περιοχές της χώρας μας. Δυστυχώς και κακώς όμως, ακόμα και σήμερα οι Δομές Υγείας (πχ Κέντρα Υγείας, Νομαρχιακά Νοσοκομεία) ή οι κοινωνικές δομές (π.χ. ΚΑΠΗ, χώροι εργασίας), δεν στελεχώνονται από Πνευμονολόγους, ενώ ταυτόχρονα τυχαίνει να μην υπάρχουν και ελεύθεροι επαγγελματίες Πνευμονολόγοι σε όλες τις περιοχές της χώρας και έτσι όλες οι πιό πάνω προσπάθειες, που μοναδικό σκοπό έχουν την προστασία της Ελληνικής κοινωνίας από την μάστιγα της σύγχρονης ανθρωπότητας, την ΧΑΠ, να μην στέφωνται πάντα από επιτυχία.
Η ακριβής πληροφόρηση και η απόκτηση σωστής γνώσης του κόσμου για την ΧΑΠ, είναι το κλειδί που θα οδηγήσει κάποτε στην απάλειψη της νόσου, εάν ο κόσμος σταματήσει να καπνίζει (ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ) αλλά και ο μονόδρομος που θα οδηγήσει στην όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωση της νόσου (ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ), που με τη σειρά της οδηγεί στην πολύ αποτελεσματικότερη θεραπεία με όλα τα ευεργετικά για τους ασθενείς επακόλουθα.
Εναρμονισμένη στην Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για την ΧΑΠ (20 Νοεμβρίου 2013), ή Ένωση Πνευμονολόγων Ελλάδας (Ε.Πν.Ελ), καλεί όλους τους Έλληνες Πνευμονολόγους να εντείνουμε τις προσπάθειες μας και είτε μεμονωμένα, είτε συστρατευμένοι κάτω από τον Επιστημονικό και τον Επαγγελματικό μας φορέα, όλοι μαζί να πετύχουμε τον ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ και να πλησιάσουμε όσο το δυνατόν πιο κοντά στον ΙΔΑΝΙΚΟ ΣΤΟΧΟ μας.
Ταυτόχρονα καλεί την Πολιτεία να αντιληφθεί επιτέλους τις ανάγκες των καιρών και να επενδύσει στο μέλλον αυτής της χώρας, δημιουργώντας τις πρέπουσες συνθήκες και τις υποδομές παροχών Υγείας, κάτι που άμεσα θα βελτιώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και μεσομακροπρόθεσμα θα μειώσει εντυπωσιακά τις δαπάνες Υγείας, στελεχώνοντας, όχι μόνο τα Γενικά Νοσοκομεία της χώρας αλλά ακόμα και την πλέον στοιχειώδη Υγειονομική Μονάδα, όπως είναι τα Κέντρα Υγείας και τα Ιατρεία του ΕΟΠΥΥ, με Πνευμονολογικές Κλινικές και αντίστοιχα με γιατρούς Πνευμονολόγους, που το γνωστικό τους πεδίο είναι η διάγνωση και η θεραπεία όλων αυτών των ασθενειών.
