Για το GIVMED η δωρεά μη χρησιμοποιημένων φαρμάκων αποτελεί πράξη μεγάλης σημασίας για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Το ζήτημα παραμένει επίκαιρο καθώς μεγάλες ποσότητες φαρμάκων, που έχουν συνταγογραφηθεί και διατεθεί, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη. Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, περίπου 34 εκατομμύρια συσκευασίες φαρμάκων που φυλάσσονται στα νοικοκυριά λήγουν και καταλήγουν στα απορρίμματα.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα της δωρεάς περισσευούμενων φαρμάκων και της θεσμοθέτησης προγραμμάτων δωρεάς και επαναχρησιμοποίησης τους.
1. Ευκολότερη πρόσβαση των ευάλωτων ατόμων σε φάρμακα και βελτίωση της ποιότητας ζωής τους
Η δωρεά φαρμάκων με σκοπό την αναδιανομή τους διασφαλίζει την πρόσβαση στην αναγκαία φαρμακευτική θεραπεία σε ανθρώπους που στερούνται επαρκούς ασφαλιστικής κάλυψης ή χρήζουν οικονομικής βοήθειας. Παράλληλα με τη μείωση των δαπανών για υγειονομική περίθαλψη, η δωρεά φαρμάκων βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ευάλωτων αυτών ατόμων, καθώς συχνά η απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή έχει πολύ υψηλό κόστος και δεν μπορεί να καλυφθεί χωρίς να παραμεριστεί η κάλυψη άλλων βασικών αναγκών. Συνεπώς, τα προγράμματα δωρεάς και επαναχρησιμοποίησης φαρμάκων μπορούν να διασφαλίσουν την εξοικονόμηση μέρους του χαμηλού εισοδήματος των ατόμων αυτών, το οποίο μπορούν να το διαθέσουν για την κάλυψη άλλων αναγκών τους.
2. Παροχή βοήθειας σε θύματα φυσικών ή άλλων καταστροφών
Η δωρεά φαρμάκων συμβάλλει στην άμεση κάλυψη των αναγκών σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ανθρώπων που βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης η έχουν βιώσει κάποια φυσική καταστροφή ή κρίση δημόσιας υγείας. Οι ιατρικές δομές, τα κοινωνικά φαρμακεία κ.ά. μπορούν να αποδεχθούν και να διανείμουν άμεσα φάρμακα και ιατρικές προμήθειες, καλύπτοντας έτσι τις πιεστικές φαρμακευτικές ανάγκες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατευθυντήριες οδηγίες για δωρεές φαρμάκων που προβλέπουν συγκεκριμένη διαδικασία για την αποτελεσματική πραγματοποίηση δωρεών φαρμάκων σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις.
3. Πρόληψη υγείας και περιβαλλοντικών κινδύνων – μείωση φαρμακευτικών αποβλήτων
Τεράστιες ποσότητες φαρμάκων απορρίπτονται στους νιπτήρες, τις τουαλέτες και τα σκουπίδια ή αποτεφρώνονται ακατάλληλα κάθε μέρα, προκαλώντας την ανησυχία των Αρχών Περιβαλλοντικής Προστασίας για τους υγειονομικούς κινδύνους και τις επιπτώσεις στα οικοσυστήματα. Κάποια προϊόντα μάλιστα, όπως οι συσκευές εισπνοών, μπορεί να προκαλέσουν μεγάλο κίνδυνο εάν τρυπηθούν ή πεταχτούν στη φωτιά ή σε αποτεφρωτή. Η ρύπανση του νερού από αυτές τις πρακτικές όχι μόνο επηρεάζει την υδρόβια ζωή, αλλά μπορεί να οδηγήσει μακροχρόνια σε επιπλοκές από φαρμακευτικές ουσίες που καταλήγουν στο πόσιμο νερό, όπως ορμόνες φύλου και αντιβιοτικά. Κατάλοιπα φαρμακευτικών ουσιών έχουν ανιχνευτεί στο πόσιμο νερό που χρησιμοποιείται από 40 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ. Η δωρεά φαρμάκων επομένως, συμβάλλει στη μείωση των φαρμακευτικών αποβλήτων, καθώς επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση των φαρμάκων από άλλους ασθενείς, και συνεπώς μειώνει τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο.
4. Εξοικονόμηση σημαντικών δαπανών για τη δημόσια υγεία
Η δωρεά φαρμάκων μπορεί να προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, μειώνοντας σημαντικά δαπάνες που μπορούν να αποφευχθούν, ελαχιστοποιώντας την ποσότητα των αχρησιμοποίητων φαρμάκων και βοηθώντας παράλληλα στη μείωση των συνταγογραφήσεων. Έχει επίσης ευρύτερα αποτελέσματα, όπως η διασφάλιση βιωσιμότητας των αλυσίδων εφοδιασμού και η ενίσχυση των αγορών και δημόσιων υπηρεσιών προς όφελος της προσβασιμότητας των ευάλωτων ασθενών. Τα προγράμματα δωρεάς φαρμάκων είναι μια κοινή πρακτική στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και δεκαετίες με πολυεπίπεδο αντίκτυπο στα ομοσπονδιακά και πολιτειακά συστήματα υγείας.
5. Αποφυγή της εξάλειψης της αξίας των αχρησιμοποίητων φαρμάκων
Οι φαρμακευτικές εταιρείες αποτελούν μια εξαιρετικά σημαντική πηγή φαρμακευτικών προϊόντων. Αναπόφευκτα μεγάλες ποσότητες φαρμάκων παραμένουν αδιάθετες και λήγουν. Ως αποτέλεσμα, αχρησιμοποίητα φάρμακα αποσύρονται από τις φαρμακευτικές εταιρείες και καταστρέφονται λόγω της επικείμενης λήξης τους, εκμηδενίζοντας έτσι την οικονομική αξία και την κοινωνική συμβολή τους, ενώ θα μπορούσαν να διατεθούν σε ασθενείς που τα έχουν ανάγκη.
6. Αποφυγή τυχαίων δηλητηριάσεων και καταχρήσεων
Στα νοικοκυριά φυλάσσονται συχνά για πολλά έτη περισσευούμενα φάρμακα, αυξάνοντας σημαντικά τις πιθανότητες ιατρικών ατυχημάτων και καταχρήσεων. Τα περισσευούμενα φάρμακα αποτελούν συχνό παράγοντα για τις χιλιάδες περιπτώσεις τυχαίας δηλητηρίασης που αναφέρονται κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα, τα παιδιά είναι μια από τις ομάδες υψηλού κινδύνου για τυχαία δηλητηρίαση ή υπερδοσολογία από περισσευούμενα φάρμακα. Κάθε χρόνο περισσότερα από 30 παιδιά κάτω των 6 ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες πεθαίνουν από τυχαία δηλητηρίαση που σχετίζεται με φάρμακα. Κατ’ επέκταση, η δωρεά περισσευούμενων φαρμάκων μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο τυχαίας δηλητηρίασης και κατάχρησης φαρμάκων.
7. Προώθηση των αξιών της αλληλεγγύης και της προσφοράς
Οι δωρεές φαρμάκων όχι μόνο βελτιώνουν την προσβασιμότητα σε θεραπείες για ασθενείς που βρίσκονται σε ανάγκη, αλλά προωθούν τις αξίες της φροντίδας και της υπεύθυνης διαχείρισης αχρησιμοποίητων υλικών. Η δωρεά περισσευούμενων φαρμάκων συμβάλλει στην υιοθέτηση υπεύθυνης κοινωνικής συμπεριφοράς και σε άλλες κατηγορίες δράσεων, μέσω της καλλιέργειας του αισθήματος της αλληλεγγύης και της ανιδιοτελούς προσφοράς.
Το GIVMED υποστηρίζει ένθερμα τη δωρεά φαρμάκων, ενθαρρύνοντας τα κράτη να θεσπίσουν κανονισμούς και να εφαρμόσουν προγράμματα επιστροφής και αναδιανομής περισσευούμενων αχρησιμοποίητων φαρμάκων.
Τέλος, οι πολίτες που διαθέτουν περισσευούμενα φάρμακα μπορούν να βρουν στον χάρτη: https://givmed.org/el/dorea-farmakon το κοντινότερο σημείο δωρεάς φαρμάκων ή να επικοινωνήσουν τηλεφωνικά στο 210 3007222 για να τους κατευθύνει η ομάδα του GIVMED.
