Πρόσφατα, κάποιες κατηγορίες φαρμακείων, όπως τα φαρμακεία των 100 ωρών, εξαιρούνταν από τη διαδικασία ελέγχου ίδρυσης νέων φαρμακείων. Όμως, αυτό είναι πολύ πιθανόν να αλλάξει όταν ψηφιστεί το νομοσχέδιο Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγείας. Ο Αlan Nathan εξετάζει τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον σχετικά με τον έλεγχο ίδρυσης νέων φαρμακείων στη Μεγάλη Βρετανία.
Περιορισμοί σχετικά με την παροχή αδειών σε φαρμακεία από το Εθνικό Σύστημα Υγείας εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πριν από 25 χρόνια, οπότε και ξεκίνησε ο διάλογος για τον έλεγχο ίδρυσης νέων φαρμακείων.
Από τη μια πλευρά, οι φαρμακοποιοί με φαρμακείο ανησυχούν ότι θα επανεμφανιστεί ένα σύστημα ελεύθερο για όλους, με αποτέλεσμα την επιστροφή σε μέρες όπου νέα φαρμακεία θα υπερισχύσουν έναντι των υπαρχόντων.
Από την άλλη πλευρά, οι φαρμακοποιοί χωρίς φαρμακείο δυσανασχετούν με αυτό που επικαλούνται ως καταστολή του ελεύθερου ανταγωνισμού με τα υπάρχοντα φαρμακεία, και ισχυρίζονται ότι μερικά από αυτά προσφέρουν μη ικανοποιητικές υπηρεσίες, ενώ παράλληλα τους επιτρέπεται να διατηρούν το μονοπώλιο στις παροχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας και άλλων φαρμακευτικών υπηρεσιών.
Οι ρυθμίσεις αναφορικά με τον έλεγχο ίδρυσης νέων φαρμακείων στην Αγγλία πρόκειται να αλλάξουν σύντομα. Επομένως, είναι άραγε πιθανόν να φέρουν βελτιώσεις στην τρέχουσα κατάσταση για φαρμακοποιούς με και χωρίς φαρμακείο αλλά και για τους πολίτες;
Σύντομη αναδρομή
Ο έλεγχος ίδρυσης νέων φαρμακείων εισήχθη το 1986, στη βάση ότι μια νέα άδεια φαρμακείου μπορούσε να εκδοθεί μόνο εάν κρινόταν ως «απαραίτητη ή επιθυμητή» (αργότερα άλλαξε σε απαραίτητη ή επωφελής). Το 2003, το Γραφείο Νόμιμου Εμπορίου συνέστησε συνολική απορρύθμιση ώστε να βελτιώσει τον ανταγωνισμό, να μειώσει τις τιμές και να διευκολύνει την είσοδο και την ποιότητα των φαρμακευτικών υπηρεσιών. Στην Αγγλία, η Κυβέρνηση απάντησε τον Ιούλιο του 2003 με ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων προς την κατεύθυνση των συστάσεων του Γραφείου Νόμιμου Εμπορίου.
Αυτές οι μεταρρυθμίσεις περιλάμβαναν μια αναθεωρημένη διαδικασία ελέγχου ίδρυσης νέων φαρμακείων, καθώς και τέσσερεις ξεκάθαρες εξαιρέσεις:
• Τα φαρμακεία που είναι ανοικτά για τουλάχιστον 100 ώρες την εβδομάδα.
• Τα φαρμακεία σε μεγάλα απομακρυσμένα εμπορικά κέντρα (εκτός πόλεως).
• Τα φαρμακεία σε νέα κέντρα πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
• Τα φαρμακεία που λειτουργούν μέσω internet με παραγγελιοληψίες εξολοκλήρου μέσω e-mail.
Οι ισχύοντες κανόνες απορρέουν από την Πράξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας του 2006 και υπόκεινται στις Ρυθμίσεις του. Πιθανοί διακανονισμοί έχουν εκχωρηθεί και κάθε μία από τις 4 χώρες της Μεγάλης Βρετανίας έχει τη δική της νομοθεσία.
Το μέλλον
Οι νέοι νόμοι, που πρόκειται να ψηφιστούν σύντομα, θα περιληφθούν ως μέρος της προτεινόμενης Πράξης Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, η οποία φιλοδοξεί να φέρει τις στοιχειώδεις αλλαγές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και να αποτελέσει μέρος της πολιτικής της Κυβέρνησης για την Υγεία.
Οι νέοι νόμοι θα βασιστούν στις εκτιμήσεις των φαρμακευτικών αναγκών, οι λεπτομέρειες των οποίων είχαν διατυπωθεί και στις ρυθμίσεις τοπικών φαρμακευτικών υπηρεσιών που περιλαμβάνονταν στην Πράξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας του 2006, και κατατέθηκε πριν από ένα χρόνο. Οι εκτιμήσεις των φαρμακευτικών αναγκών τις οποίες έπρεπε να ολοκληρώσει κάθε τοπικός οργανισμός πρωτοβάθμιας περίθαλψης μέχρι την 1η Φεβρουαρίου 2011, αποτιμούν τοπικές ανάγκες με εξαιρετική λεπτομέρεια, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προσωπικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού της εκάστοτε περιοχής που σχετίζονται όχι μόνο με τα συνήθη στοιχεία όπως ηλικία, φύλο, φυλή και ανικανότητα, αλλά επεκτείνονται στη θρησκεία και στον σεξουαλικό προσανατολισμό.
Άλλα στοιχεία που θα έπρεπε να περιληφθούν στις εκτιμήσεις των φαρμακευτικών αναγκών είναι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, τα οφέλη από το να υπάρχει λογική επιλογή προμηθευτών φαρμακευτικών υπηρεσιών, οι διαφορετικές ανάγκες διαφορετικών τοποθεσιών της ευρύτερης περιοχής, οι φαρμακευτικές υπηρεσίες που παρέχονται εκτός του τοπικού οργανισμού πρωτοβάθμιας περίθαλψης, καθώς και εάν είναι αναγκαίες στην κάθε περιοχή.
Η νέα διαδικασία του ελέγχου ίδρυσης νέων φαρμακείων θα εξαρτάται από το εάν ένας τοπικός οργανισμός πρωτοβάθμιας περίθαλψης κρίνει, σε συνάρτηση με τις εκτιμήσεις των φαρμακευτικών αναγκών, ότι ένας πολίτης της περιοχής του είναι ικανοποιημένος από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Κάθε τοπικός οργανισμός πρωτοβάθμιας περίθαλψης θα πρέπει επίσης να είναι ικανοποιημένος όταν, παρέχοντας μία νέα άδεια, θα φέρει βελτιώσεις ή καλύτερη πρόσβαση στις φαρμακευτικές υπηρεσίες της περιοχής.
Οι αιτούντες νέων αδειών θα πρέπει να έχουν προηγουμένως συζητήσει με τον τοπικό οργανισμό πρωτοβάθμιας περίθαλψης για να εξετάσουν τις τοπικές ανάγκες, ενώ οι υπάρχοντες προμηθευτές θα πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή διάλογο με τον τοπικό οργανισμό με στόχο να ενημερώνονται και να ικανοποιούν ανάγκες που προκύπτουν. Οι τοπικοί οργανισμοί (ή οι διάδοχοί τους) θα έχουν επίσης την εξουσία να επεμβαίνουν όταν υπάρχει ανησυχία για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους υπάρχοντες προμηθευτές.
Ωστόσο, οι τοπικοί οργανισμοί δεν θα αποφασίζουν για μεγάλο διάστημα για νέες άδειες φαρμακοποιών, γιατί σύμφωνα με την Πράξη Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, θα καταργηθούν το 2013. Από τον Απρίλιο του 2012, οι φαρμακευτικές υπηρεσίες θα περιέλθουν στη δικαιοδοσία μίας υπηρεσιακής επιτροπής του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ενώ εμπλοκή και επιρροή θα έχουν και οι σύνδεσμοι των ιατρών παθολόγων.
Ωστόσο, το Υπουργείο Υγείας πρόκειται να συνεργαστεί με επαγγελματίες υγείας για να διασφαλίσει ότι οι επιτροπές θα λαμβάνουν γνώση των τοπικών αναγκών και ότι θα έχουν την ανάλογη εξειδίκευση. Η ευθύνη για τις εκτιμήσεις των τοπικών φαρμακευτικών αναγκών θα περάσει σε επιτροπές υγείας οι οποίες θα τεθούν σε λειτουργία στους κόλπους της τοπικής κοινωνίας με σκοπό να είναι ανοιχτοί σε οποιαδήποτε προσέγγιση πρόθυμου προμηθευτή που ενδιαφέρεται να παρέχει τοπικές υπηρεσίες υγείας ώστε να μειωθούν τα εμπόδια εισόδου νέων προμηθευτών. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπει ένα τέλος στον έλεγχο έκδοσης νέων αδειών φαρμακείων για τους παρακάτω λόγους:
• Ο οικονομικός αντίκτυπος σε υπάρχοντα φαρμακεία
• Τα φαρμακεία των 100 ωρών απλώς θα λειτουργούν και πάλι τις κανονικές ώρες λειτουργίας
• Η Κυβέρνηση θα χάσει τον έλεγχο των δαπανών των φαρμακευτικών υπηρεσιών
Επομένως, τι θα γίνει με τα φαρμακεία που προς το παρόν εξαιρούνται από τον έλεγχο ίδρυσης νέων φαρμακειών; Αναμένεται ότι όταν θα πραγματοποιηθούν οι νέες ρυθμίσεις δεν θα χορηγούνται πλέον άδειες φαρμακείων 100 ωρών, ενώ τα υπάρχοντα φαρμακεία των 100 ωρών θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν 100 ώρες την εβδομάδα. Η εξαίρεση για τα φαρμακεία που έχουν αποκλειστική παρουσία στο διαδίκτυο μπορεί να καταργηθεί. Ωστόσο, οι ενδιαφερόμενοι έχουν περιθώριο μέχρι το τέλος του Μαρτίου 2011 να καταθέσουν την αίτησή τους υπό τις ισχύουσες ρυθμίσεις, ενώ έχει αναφερθεί συρροή εγγραφών νέων φαρμακείων 100 ωρών.
Πηγή: The Pharmaceutical Journal (www.pjonline.com)Vol 286, 12 Μαρτίου 2011
