Πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των αναισθησιολόγων αποτελούν οι σύγχρονοι υπέρηχοι, που είναι εφοδιασμένοι με σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν και να εστιάζουν σε συγκεκριμένα νεύρα, «χρωματίζοντάς» τα σε πραγματικό χρόνο στην οθόνη που βλέπουν οι επιστήμονες. Με τον τρόπο αυτό οι αναισθησιολόγοι γνωρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια σε ποιο σημείο πρέπει να χορηγήσουν τα τοπικά αναισθητικά και ποια νεύρα πρέπει να αποκλείσουν από την τεχνική της περιοχικής αναισθησίας, επιτυγχάνοντας ασφάλεια και ευκολία κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης.
Την ευκαιρία να εκπαιδευτούν από ειδικούς στη χρήση μηχανημάτων με σύστημα τεχνητής νοημοσύνης είχαν οι αναισθησιολόγοι που συμμετέχουν στο 39ο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιοχικής Αναισθησίας και Θεραπείας Πόνου (ESRA), οι εργασίες του οποίου ολοκληρώνονται αύριο στο Μέγαρο Μουσικής και στο ξενοδοχείο «Makedonia Palace» της Θεσσαλονίκης.
Πιο συγκεκριμένα, σήμερα το πρωί, μυήθηκαν στη χρήση του συστήματος ScanNav Anatomy Peripheral Nerve Blocks / PNB (Anatomy Guide) που χρησιμοποιεί τεχνικές ανίχνευσης ανατομικών δομών με υπερήχους (Β Mode), με δυνατότητα «χρωματισμού» τους κατά στρώματα, σε πραγματικό χρόνο, με την εφαρμογή διαδικασιών συνελικτικών νευρωνικών δικτύων. Πρόκειται για δίκτυα που αποτελούνται από πολλά επίπεδα νευρώνων και μοιάζουν με τα βιολογικά συστήματα όρασης.
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια διαδικασία προσομοίωσης της ανθρώπινης νοημοσύνης, που γίνεται από μια μηχανή, ένα σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή, του οποίου το πρόγραμμα οδηγεί τον υπολογιστή ή το ρομπότ να εκτελεί υπολογισμούς με μεγαλύτερη ακρίβεια σε όγκο και ταχύτητα συγκριτικά με τον άνθρωπο. Ουσιαστικά είναι η ικανότητα μιας μηχανής – ενός προγράμματος υπολογιστή – να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες ενός ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα», εξήγησε η αναισθησιολόγος, Ταμίας του ΔΣ της ESRA, Εκπρόσωπος της Τοπικής Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου και Γενική Γραμματέας του Ελληνικού Τμήματος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιοχικής Αναισθησίας και Θεραπείας Πόνου (ESRA Hellas), Ελένη Μόκα και πρόσθεσε «σαφώς τα συστήματα που βασίζονται στη χρήση τεχνητής νοημοσύνης έχουν περιορισμούς και εγγενείς ανακρίβειες. Ωστόσο ήδη έχουν αναπτυχθεί αυτοματοποιημένα συστήματα ερμηνείας ιατρικής εικόνας που προσεγγίζουν και μάλιστα ξεπερνούν τις ανθρώπινες επιδόσεις στην ιατρική ερμηνεία εικόνας».
Στα σκαριά η έγκριση από τον FDA
Αναφερόμενη στο σύστημα ScanNav Anatomy Peripheral Nerve Blocks / PNB (Anatomy Guide), η κ. Μόκα επισήμανε ότι «με εφαρμογή του στην υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη πραγματοποίηση περιφερικών νευρικών αποκλεισμών, αξιολογήθηκε ως προς την ορθή και ακριβή αυτόματη τοποθέτηση χρώματος στις εκάστοτε ανατομικές δομές. Βρέθηκε ότι η επικάλυψη ανατομικών δομών (αγγείων, μυών, περιτονιών, νεύρων) με χρώμα από το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης ήταν χρήσιμη για τον προσδιορισμό των ανατομικών δομών στο 99,7% των περιπτώσεων (στις 1.330 από τις 1.334 περιπτώσεις) και για την επιβεβαίωση της σωστής προβολής υπερηχογραφικής εικόνας στο 99,3% των εξεταζόμενων εικόνων (στις 273 από τις 275 εικόνες). Η συγκεκριμένη συσκευή έχει λάβει έγκριση για κλινική χρήση στην Ευρώπη και επί του παρόντος είναι υπό έλεγχο από τον αντίστοιχο ρυθμιστικό φορέα στις ΗΠΑ, τον FDA».
Το μέλλον
Σύμφωνα με την κ. Μόκα, η τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον ίσως συμπληρώνει την καθημερινή κλινική πρακτική κατά την εφαρμογή τεχνικών περιοχικής αναισθησίας, δεδομένων των πολλαπλών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την κατανόηση πολύπλοκων ιατρικών ιστορικών, την παρακολούθηση ζωτικών σημείων και την ικανότητα κριτικής σκέψης και λήψης αποφάσεων σε περίπλοκες καταστάσεις.
«Στο εγγύς μέλλον η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιθανό να λειτουργήσει ως αυτόματος πιλότος για τους αναισθησιολόγους. Εντούτοις η λήψη κλινικών αποφάσεων θα παραμείνει βασικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης νοημοσύνης. Ακόμα και όταν η τεχνητή νοημοσύνη τελειοποιηθεί και φτάσει στο σημείο να αποκτήσει ικανότητες δράσης χωρίς την ύπαρξη ανθρώπινου λάθους και χωρίς συναισθηματικές και γνωσιακές προκαταλήψεις, πρέπει να θυμόμαστε ότι υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο σφάλματος λόγω μη ορθού προγραμματισμού, καθώς και ότι με βάση τα σημερινά δεδομένα η κριτική σκέψη του αναισθησιολόγου δεν μπορεί να αντικατασταθεί», επισήμανε η κ. Μόκα.
Κλινικά φροντιστήρια
Στο μεταξύ κατά τη διάρκεια των εργασιών του 39ο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιοχικής Αναισθησίας και Θεραπείας Πόνου (ESRA) πραγματοποιήθηκαν 62 εφαρμοσμένα κλινικά φροντιστήρια και εξειδικευμένα εργαστηριακά μαθήματα τόσο στο τμήμα Ανατομίας της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όσο και στις αίθουσες χειρουργείου του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης, με ταυτόχρονη διαδικτυακή μετάδοση στο Μέγαρο Μουσικής.
«Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή η ενεργός συμμετοχή του Εργαστηρίου Ανατομίας και Χειρουργικής Ανατομίας στο 39ο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιοχικής Αναισθησίας (ESRA). Το συνέδριο πραγματοποιείται για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη και στο Εργαστήριό μας εκπαιδεύονται Αναισθησιολόγοι, ειδικοί και ειδικευόμενοι από όλο τον κόσμο. Η εκπαίδευσή τους διενεργείται σε πτώματα και αφορά στην ανίχνευση διαφόρων νεύρων (με τη βοήθεια υψηλής ευκρίνειας υπερήχων), στην άσκησή τους σε διαφορετικές τεχνικές τοπο-περιοχικής αναισθησίας, καθώς και στην αντιμετώπιση του πόνου», τόνισε ο καθηγητής Ανατομίας, Διευθυντής Εργαστηρίου Ανατομίας και Χειρουργικής Ανατομίας της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Γεώργιος Παρασκευάς.
