Σε νέα μονοπάτια για την αντιμετώπιση της «σιωπηλής επιδημίας» - όπως χαρακτηρίζεται η οστεοπόρωση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας – βαδίζει η βιοτεχνολογία. Τα τελευταία δεδομένα ως προς την αιτιολογία και την αντιμετώπιση της νόσου, που επηρεάζει μία στις τρεις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρουσιάστηκαν σε σχετική Συνέντευξη Τύπου που πραγματοποίησε το Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ).

«Η οστεοπόρωση αποτελεί μια σύγχρονη αλλά ταυτόχρονα σιωπηλή επιδημία που αφορά ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού», ανέφερε ο κ. Γεώργιος Λυρίτης, ομότιμος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του ΕΛΙΟΣ, συμπληρώνοντας ότι «στην Ευρώπη, 1 στις 3 γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών θα υποστεί κάποιο οστεοπορωτικό κάταγμα κατά τη διάρκεια της ζωής της». Περίπου 20% των Ελληνίδων άνω των 50 ετών έχουν εγκατεστημένη οστεοπόρωση, ενώ το 30% του αντίστοιχου πληθυσμού εμφανίζει χαμηλή οστική πυκνότητα.  Η οστεοπόρωση εάν δεν προληφθεί ή αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να εξελιχθεί χωρίς έκδηλη συμπτωματολογία έως ότου συντελεστεί κάποιο οστεοπορωτικό κάταγμα. Ο κίνδυνος για μεταγενέστερα κατάγματα είναι περισσότερο από διπλάσιος σε άτομα που έχουν στο ιστορικό τους ένα προηγούμενο κάταγμα ισχίου ή σπονδύλου. Η ανάγκη για νέες θεραπείες για την οστεοπόρωση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θα είναι αποτελεσματικές σε όλα τα σημεία του σκελετού και όχι μόνο στο ισχίο και τη σπονδυλική στήλη, είναι μεγάλη.

«Η επιστήμη της βιοτεχνολογίας, μετά από πολλά χρόνια έρευνας, ανακάλυψε πρόσφατα νέα μονοπάτια που οδηγούν στην στοχευμένη, αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης» σημείωσε ο κ. Πολυζώης Μάκρας, ενδοκρινολόγος, επιμελητής του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. «Η ανακάλυψη του αναστολέα του RANK Ligand αποτέλεσε κομβικό σημείο στην εξέλιξη των θεραπειών της οστεοπόρωσης, αφού οδήγησε στην ανακάλυψη του Denosumab (PROLIA^®), της πρώτης στοχευμένης θεραπείας για την όλο και πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης».

Πιο συγκεκριμένα η διαδικασία ανανέωσης των οστών (διαδικασία οστικής ανακατασκευής) ρυθμίζεται από την επικοινωνία δύο ομάδων κυττάρων, των οστεοβλαστών (που οδηγούν σε οστικό σχηματισμό) και των οστεοκλαστών (που οδηγούν σε οστική απορρόφηση, δηλαδή εξασθένιση των οστών). Η βιοτεχνολογική έρευνα ανακάλυψε το βιολογικό μονοπάτι Rank Ligand, που αποτελεί το «σπίτι» αρκετών πρωτεϊνών, οι οποίες αλληλεπιδρούν προκειμένου να ρυθμίσουν την παραγωγή των οστεοκλαστών, δηλαδή των κυττάρων που αποδομούν το οστό. Στις εν λόγω πρωτεΐνες περιλαμβάνονται ο RANK, ο RANK Ligand και η οστεοπροτεγερίνη (OPG). Ο RANK Ligand συνδέεται με τον υποδοχέα RANK, διεγείροντας όλα τα στάδια του σχηματισμού, της λειτουργίας και της επιβίωσης των οστεοκλαστών. Η OPG είναι η πρωτεΐνη που αναχαιτίζει τον RANK Ligand πριν αυτός συνδεθεί στον RANK. Η υπερέκφραση της οστεοπροτεγερίνης συνδέεται με αυξημένη πυκνότητα των οστών, γιατί εμποδίζει το σχηματισμό τη λειτουργία και την επιβίωση των οστεοκλαστών.

Η ανακάλυψη αυτή οδήγησε στην κλινική ανάπτυξη και τελική έγκριση της μοναδικής θεραπείας ειδικά σχεδιασμένης ώστε να μιμείται τη δράση της οστεοπροτογερίνης και να στοχεύει ειδικά τους οστεοκλάστες, τα κύτταρα που ευθύνονται για τις βλάβες στα οστά. «Το Denosumab (PROLIA^®) – (ο πρώτος και μοναδικός αναστολέας του RANK Ligand) - αναστέλλοντας την ανάπτυξη και τη δράση των οστεοκλαστών που είναι υπεύθυνοι για την αποδόμηση των οστών, σταματά τη διαδικασία που προκαλεί οστική απώλεια σε ολόκληρο τον σκελετό, και έτσι οδηγεί σε μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καταγμάτων στη σπονδυλική στήλη, το ισχίο και άλλα μη σπονδυλικά σημεία του ανθρώπινου σκελετού, αλλά και σε σημαντική αύξηση της οστικής πυκνότητας», τόνισε η κ. Κατερίνα Κατσαλήρα, ρευματολόγος, επιστημονική συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων του Μυοσκελετικού Συστήματος.

Μείζον πρόβλημα στην αντιμετώπιση της νόσου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσίασε το ΕΛΙΟΣ, αποτελεί η χαμηλή συμμόρφωση των ασθενών στις υπάρχουσες θεραπείες. Μάλιστα όταν οι ασθενείς συμμορφώνονται σε ποσοστό κάτω του 50% στη λήψη των διαθέσιμων θεραπειών τότε δεν λαμβάνουν όφελος από τη θεραπεία καθώς δεν μειώνεται ο κίνδυνος κατάγματος, με συνέπεια να αυξάνεται η βαρύτητα της νόσου.  Μάλιστα, σε γυναίκες ηλικίας άνω των 45 ετών, η αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης συνεπάγεται περισσότερες ημέρες νοσηλείας από πολλές άλλες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων του διαβήτη, της καρδιακής προσβολής και του καρκίνου του μαστού. Εκτός από τη στοχευμένη δράση του, το Denosumab (PROLIA^®) δύναται να συμβάλλει στην καλύτερη συμμόρφωση του ασθενούς καθώς χορηγείται μία φορά κάθε έξι μήνες με υποδόρια ένεση στον μηρό, χωρίς να χρειαστεί ο ασθενής να πάει στο νοσοκομείο, ή χωρίς να αναγκασθεί να ακολουθήσει ειδικές οδηγίες για τη λήψη του.

Συνοψίζοντας ο καθ. Γ. Λυρίτης τόνισε ότι η σημασία της νέας αυτής βιοτεχνολογικής ανακάλυψης και εφαρμογής στη θεραπεία της οστεοπόρωσης δίνει τη δυνατότητα για την άμεση απευθείας παρεμπόδιση της παραγωγής των κυττάρων που προκαλούν την οστεοπόρωση, δηλαδή των οστεοκλαστών, σε αντίθεση με τις υπάρχουσες θεραπείες οι οποίες δρουν μόνο έμμεσα παρεμποδίζοντας τη λειτουργία των ώριμων οστεοκλαστών.